Οι μύθοι των ημερών

Διαβάζοντας το χθεσινό post του Zero (κι ένα σχετικό σχόλιο – στο zeroliner.blogspot.com), που μιλούσε για τις Βαλκυρίες και τη Φρέγια, σκέφτηκα τα ονόματα των ημερών. Στα ελληνικά, το θέμα δεν έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον: μετά την «ημέρα του Κυρίου» (Κυριακή), οι μέρες ονοματίζονται αριθμητικώς, ώσπου να φτάσουμε στην Παρασκευή (=ετοιμασία), την ημέρα δηλαδή που αφιερώνεται στην προετοιμασία για την αργία του Σαββάτου· Σάββατο, στα εβραϊκά, σημαίνει ανάπαυση, και παρότι στο χριστιανισμό η μέρα της ανάπαυσης (και της απόδοσης τιμών στο θεό) είναι η Κυριακή, ωστόσο η ελληνική ονοματοδοσία διασώζει την εβραϊκή παράδοση.

Οι λατινικές ονομασίες των ημερών όμως είναι αξιοπρόσεκτες, επειδή συνδέονται με τη μυθική συγκρότηση του κόσμου. Έτσι, κάθε μέρα της εβδομάδας αφιερώνεται σε διαφορετικό θεό (ή πλανήτη, θα έλεγε κανείς, αν επέλεγε διαφορετική αναφορά):

dies solis = η μέρα του Ήλιου (Κυριακή)

dies lunae = η μέρα της Σελήνης (Δευτέρα)

dies Martis = η μέρα του Άρη (Τρίτη)

dies Mercurii = η μέρα του Ερμή (Τετάρτη)

dies Jovis = η μέρα του Δία (Πέμπτη)

dies Veneris = η μέρα της Αφροδίτης (Παρασκευή)

dies Saturni = η μέρα του Κρόνου (Σάββατο).

Αντίστοιχα, ονομάτισαν τις ημέρες της εβδομάδας οι βόρειοι λαοί· οι ονομασίες αυτές επιβιώνουν στα αγγλικά και τα γερμανικά:

Sunday = Sun’s day, η μέρα του Ήλιου

Monday = Moon’s day, η μέρα της Σελήνης

Tuesday = Tiw’s day – ο Tiw ή Tyr ήταν ο θεός του πολέμου

Wednesday = Woden’s day – ο Woden ή Odin ήταν ο βασιλιάς των θεών, αντίστοιχος του Δία

Thursday = Thor’s day – ο Thor ήταν ο θεός του κεραυνού

Friday = Frigga’s day ή Freyja’s day – η Frigga ήταν η γυναίκα του Odin, αντίστοιχη της Ήρας, αρχικώς η χθόνια μητέρα-θεά· αργότερα όμως συνδυάστηκε με τη Freyja, τη θέα του έρωτα και της ομορφιάς

Saturday = Saturn’s day, η μέρα του Κρόνου.

(Το παρόν δύναται να εκληφθεί ως η άχρηστη πληροφορία της εβδομάδος ή ως αφετηρία –ματαίων- σκέψεων περί των διαφορετικών υποστρωμάτων που συγκροτούνται από χαμένα ή λανθάνοντα πολιτισμικά σχήματα).

Υστερόγραφη απορία: στα ελληνικά, υιοθετήσαμε ή κρατήσαμε τις λατινικές ονομασίες των μηνών· γιατί δεν έγινε το ίδιο και με τις ημέρες, δεν το ξέρω.