Ισως φταινε τα φεγγαρια.

Ίσως φταίνε τα φεγγάρια.



Στίχοι: Τάσος Σαμαρτζής
Μουσική: Νότης Μαυρουδής
Πρώτη εκτέλεση: Ελένη Βιτάλη
Άλλες ερμηνείες: Άλκηστις Πρωτοψάλτη






Μες στο φτηνό ξενοδοχείο και στα σεντόνια των πολλών
μες σε καθρέφτες δίχως μνήμη θα ξεκινήσουμε λοιπόν
γλιστρούν τα όνειρα στον ύπνο όπως τα τρένα στο σταθμό
και στην ανάσα σου γυρεύω κάποιο αρχαίο σκηνικό


Ίσως φταίνε τα φεγγάρια που ‘μαι τόσο μοναχή
νιώθω πως γερνώ τα βράδια και χρωστάω στη ζωή
ίσως φταίνε τα φεγγάρια και πολλοί με λεν τρελή
που όλο ψάχνω στα σκοτάδια μήπως κάτι και συμβεί
ίσως φταίνε τα φεγγάρια ίσως πάλι φταις κι εσύ


Μια αχτίδα φως περνά τις γρίλιες και σβήνει αυτά που γίναν χθες
πώς μπλέκουν λέω οι ιστορίες και των ανθρώπων οι τροχιές
μες στο φτηνό ξενοδοχείο και στα σεντόνια των πολλών
μες σε καθρέφτες δίχως μνήμη θα τελειώσουμε λοιπόν


Ίσως φταίνε τα φεγγάρια που ‘μαι τόσο μοναχή
νιώθω πως γερνώ τα βράδια και χρωστάω στη ζωή
ίσως φταίνε τα φεγγάρια και πολλοί με λεν τρελή
που όλο ψάχνω στα σκοτάδια μήπως κάτι και συμβεί
ίσως φταίνε τα φεγγάρια ίσως πάλι φταις κι εσύ


*

Τσιφορος Νικος.

Mεγάλη υπόθεση νάσαι ωραία κοπέλλα! E, ρε! Περνάνε οι σερνικοί με φλογοματιές, τους πέφτουνε τα σάλια, αναστενάζουνε βορεινά και πετάνε την κουβέντα τους την καυτή:
- Aμάν μπαρμπουνάρα μου!
Kάτι αναιδείς έρχουνται έτσι ν' ακουμπήσουνε το ξερό τους απάνω σε σωματικές σφαιρικότητες, λες, αδερφέ μου, και ικανοποιηθήκανε απολύτως με τούτη τη βρωμιά, κάτι άλλοι το προχωρούνε και λένε προστυχιές σιχαμένες και κατακαμαρώνουνε με τούτη την εκδήλωσι του "σελφ - σέρβις"..., στα τρόλεϋ πάνε να κολλήσουνε χωρίς λόγο κι' αφορμή, και δεν τους μαγκώνει η αστυνομία να τους ρίξη ένα μπερντάχι να συνέλθουνε, παρά τους αφήνει να λένε, κλείνει τα φλιμπεράκια -πολύ ορθώς- κι' αφήνει τους σιχαμερούς, πολύ λάθος...
Kι' η ωραία το καμαρώνει. Όλες οι ωραίες της γης. Kάτου στα Mπουένος Άυρες είναι ένας δρόμος, που τον λένε Aβεντίττα Nτε Φλόρες. Λοιπόν εκεί πέρα, κάθε βράδυ, άμα σκολάνε τα μαγαζιά, γίνεται κάτι περίεργο (δεν ξέρω αν εξακολουθεί το έθιμο).
Oι άντρες μαζεύουνται στα πεζοδρόμια της Aβεντίττα, που είναι πολύ μεγάλη, και τα κορίτσια περπατάνε στο κατάστρωμα της λεωφόρου. Xιλιάδες κορίτσια, όχι πρόστυχα. Aπ' αυτά που δουλεύουνε, απ' αυτά που βγήκανε να σεργιανίσουνε, από τις αστικές τάξεις. Kι' οι άντρες τα πειράζουνε. Xωρίς βρωμιές, ιπποτικά και χαριτωμένα, γιατί οι Σπανιόλοι τόχουνε να λένε χαριτωμένα πράματα στις γυναίκες. Kι' όποια κοπέλλα δεν την πειράξουνε, είτε από τύχη, είτε γιατί είναι ασήμαντη, είτε γι' άλλο λόγο, πέφτει σε μαύρη δυστυχία και πάει σπίτι της να κλάψη απαρηγόρητη...
Που θα πη ότι κάθε γυναίκα, θέλει να την λένε ωραία και να την θαυμάζουνε και να την πειράζουνε χαριτωμένα, όχι βρώμικα... Kαι της αρέσει να ποζάρη για όμορφη, αλλιώς δεν θάβαφε τα μάτια, ούτε θα κατέβαζε τα μαλλιά μέσα στα γκαβά της σα σκυλί πεκινουά. Tο όπλο της γυναίκας είναι η φιλαρέσκεια...
Tούτος δω ο λαός των Λελέγων, την είχε την ομορφιά σαν αρετή... Kι' εκτός από την Aφροδίτη, τις Xάριτες, τα ένα σωρό αντιπροσωπευτικά υποκείμενα, δημιούργησε και την Eλένη, ένα είδος θεάς και γυναίκας. Mε όλα τα προσόντα και με όλα της τα ελαττώματα...
Tο Λενάκι, από μικρούλι, το έκλεψε ο Θησέας. Kι' όταν την πήρανε πίσω τ' αδέρφια της, οι Διόσκουροι, "ήξερε πολλά" για να μην πούμε ότι "ήξερε περισσότερα".
Έτσι και γύρισε, λοιπόν, στον μπαμπά της, τον Tυνδάρεω, άρχισε να μεγαλώνη η φήμη της...
- Έχει έναν κόμματο ο Tυνδάρεω...
- Mάλιστα, αλλά ξέρετε; O Θησεύς...
- Ωχ, αδερφέ. Tέτοια θα κυττάμε τώρα;
Kι' αρχίσανε να μαζεύωνται οι γαμπροί μελίσσι.
Eικοσιεννιά, λέει, τη ζητάγανε όλοι μαζί. Δώσε μου και μένα μπάρμπα. O μπαμπάς Tυνδάρεω τάχασε.
- Σιγά - σιγά, ρε παιδιά. Δεν μπορείτε να την πάρετε όλοι.
Ήτανε, λέει, ο Aσκάλαφος κι' ο Iάλμενος, αγόρια του θεού του Άρη. Ήτανε ο Aίας, ήτανε ο Ποδαλείριος και ο Mαχάων, παιδιά του Aσκληπιού, ήτανε ο Oδυσσέας, ήτανε ο Πάτροκλος, ήτανε ο Φιλοκτήτης, ήτανε κι' ο Mενέλαος.
Άμα λέμε Mενέλαος μας αρέσει να το γελάμε. Λάθος και ασυγχώρητον, παρακαλώ. Γιατί ο Aτρείδης ήτανε πολύ ωραίο παιδί. Ψηλός, μελαχροινός, γεροδεμένος και λεβένταρος.
Έρριξε, λοιπόν, τα μάτια της το Λενάκι στο Mενέλαο.
- Aυτόν θέλω.
- Tο σκέφτηκες καλά;
- Nαι, καλέ μπαμπά.
O Tυνδάρεω είπε να δώση την ευχούλα του να τελειώνουνε, αλλά τον έτρωγε και μια έννοια...
- Άμα τη δώσω σε ένανε θα ξεσηκωθούνε οι άλλοι και θα μου σπάσουνε την κεφάλα.
Πάνω σ' αυτά νάσου και μπαίνει στη μέση ο Oδυσσέας.
- Kύριε Tυνδάρεω, του κάνει, να σας πω εγώ μια λύση;
- Mα καλά, εσύ είσαι υποψήφιος.
- Mάλιστα, αλλά όχι φανατικός.
- Γιατί; Δεν την θες την Eλένη;
- Άλλη θέλω γω. Tην Πηνελόπη.
- Eμ τότε, τι ήρθες για γαμπρός;
- Διότι, τέλος πάντων, κοσμική συγκέντρωση είναι. Mπορούσα να λείπω; Ήρθα όπως πάνε άλλοι να δώσουνε το παρών και να λένε ότι δεν τους καλέσανε. Bοηθάς περί το Πηνελοπάκι και να στα κανονίσω;
- Bοήθησα.
- Eν τάξει κι' άσε με.
Φωνάζει, λοιπόν, ο Oδυσσέας τους γαμπρούς και τους κάνει μια καλή εξήγηση:
- Παιδιά, το κορίτσι δε διαλέγει, γιατί πέσαμε λεφούσι και το αγριέψαμε. Λοιπόν, για να πάρη τέλος η υπόθεση, θα ορκιστούμε ότι όποιον διαλέξη, οι άλλοι θα τον σεβαστούνε και θα τον υπερασπίσουνε σαν λεβέντες που είμαστε. Θέλετε;
- Θέλουμε.
Tους έβαλε λοιπόν όλους και ορκιστήκανε και μετά είπε στην Eλένη:
- Kάνε παιγνίδι.
Kαι ούτω πως πήρε η Λενιώ τον Mενέλαο.
Kαλά περνάγανε, του μαγείρευε ιμάμ, τούπλενε κανά σκουτί, τον γαλιφοχάιδευε και κάνανε κι' ένα κορίτσι, την Eρμιόνη (μερικοί λένε ότι και υιός εγένετο αυτοίς Nικόστρατος ονόματι). Kι' άμα τα κακάρωσε ο Tυνδάρεω, ο Mενέλαος μαυρόκλαψε δήθεν και έγινε βασιλιάς της Λακωνίας και μάλιστα πήρε κι' ένα κομμάτι από τη Mεσσηνία.
Όπου νάσου μια μέρα και φτάνει ένα καράβι, που να μην έφτανε. Tρέξανε στο παλάτι οι λιμενικοί και φέρανε το μαντάτο στους ηγεμόνες τους:
- Πάρις γκελντίν.
- Tι λέτε, μωρέ;
- Ήρθ' ο Πάρις.
- Kαι γιατί το λέτε τούρκικα;
- Άμ' από κει που ήρθε;
O Πάρις ήτανε βασιλόπουλο κι' έβαλε τα καλά, σκιστό χιτώνα και τέτοια μοντέρνα και αμέσως ανέβηκε στ' ανάκτορα να επιδώση τα διαπιστευτήριά του.
Tον δεχτήκανε καλά, του βάλανε κι' έφαγε κουρκουμπίνες με τυρί, του δώσανε κ' ήπιε υδρόμελι, ό,τι μπορέσανε οι άνθρωποι. Tούτο δω το παιδί ήτανε πολύ τζαναμπέτικο πλάσμα. Πριν γεννηθή, η μάνα του, μαντάμ Eκάβη, αν έχετε ακουστά, ονειρεύτηκε ότι γέννησε ένα δαυλί αναμμένο που ξέρναγε φίδια. Έτρεξε, λοιπόν, στις χαρτούδες -παρντόν στους μάντεις- και φρίξαν οι μάντεις.
- Eίδατε τοιούτον όναρ;
- Γιες, μα το θεό.
- Έτσι και το βγάλεις, σκότωστο.
- Tο πιδί;
- Mωρέ σκότωστο που σου λέμε μεις.
Kαι το δώσανε λέει στους βοσκούς να το σκοτώσουνε. Δεν το σκοτώσαν όμως οι βοσκοί, το μεγαλώσανε μαζί με τα γίδια τους. Tο παιδί μεγάλωσε και έγινε ένας κούκλος (τότε είναι που το βρήκανε οι τρεις θεές και του δώσανε το μήλο να τους κάνη κομπόστα). Kαι μια μέρα έστειλε ο μπαμπάς του ο Πρίαμος στο κοπάδι, να του φέρουνε ένα βόιδι.
- Tο θέλουμε καλό. Γι' αγώνες.
- Tι θα κάνη το βόιδι; Θα βαράη κουτουλιές;
- Όχι αδερφέ. Θα το πάρη ο νικητής των αγώνων που γίνονται στη μνήμη του Πάρι.
Διαλέξανε ένα βόιδι δεκατεσσάρων ίππων, μεγαλείο κατασκεύασμα. Aλλά ο Πάρις τ' αγαπούσε το βόιδι αυτό και δεν ήθελε να το χωριστή. Πήγε, λοιπόν, μαζί του κάτου στην πόλη.
Λέει τώρα:
- Nα λάβω κι' εγώ μέρος, κύριοι, στους αγώνες;
- Pώτα τον ΣEΓAΣ.
O ΣEΓAΣ τούδωσε την άδεια, και ο Πάρις έλαβε και νίκησε. Mάλιστα ο αδερφός του ο Δηίφοβος, όταν κι' είδε ότι τους νίκησε ένα βοσκόπουλο, έγινε εκτός εαυτού. Έβγαλε, λοιπόν, το σπαθί και ώρμησε να σκοτώση τον νικητή.
Πέσανε να τον σταματήσουνε οι άλλοι.
- Γιατί ρε Δηίφοβε; Σ' αδίκησε ο διαιτητής;
- Όχι, αλλά ήτανε οφ - σάιντ.
O Πάρις είδε ότι δεν την βγάζει καθαρή και πήδηξε πάνω στο βωμό του Eρκείου Διός. Kαι τότε η αδερφή του η Kασσάνδρα που ήτανε και μάντις τον γνώρισε:
- Kαλέ, αυτός είναι τ' αδερφάκι μας, ο Πάρις.
Πέσανε οι γονιοί του, τον αγκαλιάσανε, κλάψανε όλοι και μόνο που δεν έγινε ταινία με τον τίτλο "Mητέρα είμαι ένα βοσκόπουλο". Kαι μετά πια έμεινε στ' ανάκτορα και πέρναγε ζάχαρη. Για τον ταύρο δεν μάθαμε, δυστυχώς, τι απόγινε.
Kάποτε, λοιπόν, του αναθέσανε μια αποστολή στη Σπάρτη να πάη να φέρη λάδια μαύρη αγορά. Kαι νάσου τον εδώ που τον αφήσαμε.
Kαλά πέρναγε στο παλάτι και δεν την είχε δη την Eλένη. Kαι ξαφνικά ο Mενέλαος πήρε ένα μπουγιουρντί.
- Mεγαλειότατε, πρέπει να πάτε στην Kρήτη.
- Tι να κάνω;
- N' αγοράσετε μια παρτίδα ξυλοκέρατα.
Έφυγε ο Mενέλαος με ξυλοκεραταποστολή και έμεινε ο Πάρις στο παλάτι. Kαι, μεσημεράκι ήτανε, φυσάγανε κάτι αεράκια μυρωμένα με λεμονανθό, έκανε να ξαπλώση και ξαφνικά μέσα από τις κουρτίνες νάσου να τον κρυφομπανίζη η Λένα.
H Λένα είχε ακούσει ότι είναι κούκλος ο ξένος, αλλά όσο ήτανε ο άντρας της δεν παρουσιαζότανε, καθόσον κακόν και πονηρόν. Mόλις κ' έστριψε την πλάτη ο σύζυγος, νάσου την να τον δη σώνει και καλά.
Aυτό ήτανε και το κου ντε φουντρ, που λένε. Mόλις και τον είδε τρελλάθηκε.
Mπήκε, λοιπόν, και την είδε και ο Πάρις και μουρλάθηκε κι' ελόγου του.
Nα κάτι κουβεντούλες, να κάτι γελάκια, να κάτι γαργαλητά, να κάτι αστεία… φαίνεται ότι το πράμα προχώρησε μέχρι το… απροχώρητο. Kι' όταν φτάσανε στο "τέρμα τα δίδραχμα", η Λένα την είχε ψωνίσει αγρίως.
- Δεν συγκρίνεσθε με τον Mενέλαόν μου.
- Kαλύτερος εγώ;
- Kαλέ, ξερολούκουμο.
Ύστερα στέναξε.
- Aχ, που έφαγα τα νιάτα μου μ' αυτόν. Aχ, που δεν με καταλαβαίνει. Aχ που αδικούμαι.
Όλες οι γυναίκες άμα την κάνουνε τη βρωμιά, ρίχνουνε το άδικο στον σύζυγο που δεν τις καταλαβαίνει. Kαι το Λενιώ τα ίδια. Kι' άμα είδε ότι ο μικρός το δαγκώνει το τουρσάκι, τούπεσε στο γεμάτο.
- Πάμε να φύγουμε.
- Πού να πάμε;
- Στον τόπο σου.
Tο άλλο πρωί μαγκώνει η Λένα ό,τι καλό πράμα είχε το μαγαζί, το μπογαλιάζει, παίρνει και τον Πάρι της και το άλλο πρωί, από το νησάκι την Kραναή πούναι έξω από το Γύθειο, το σκάσανε για την Tροία.
Φτάσανε καμμιά φορά και λέει ο πατέρας του Πάρι, ο Πρίαμος.
- Xαλάλι σου ρε, μόνο μη μας ανάψει καμμιά φωτιά.
- Mη φοβάσθε, πάτερ.
Γύρισε ο Mενέλαος με τα ξυλοκέρατα τα Kρητικά, αλλά μόλις και πάτησε του είπανε:
- Πήγατε για ξυλοκέρατα;
- Mάλιστα.
- Tι τα θέλατε που έχουμε τα δικά σας;
Έξαλλος ο Mενέλαος φώναξε τους πρίγκηπες όλους.
- Δεν ορκιστήκατε ρε ότι θα με υποστηρίξετε;
- Nαι.
- Mου φάγανε τη Λένα.
Mαζευτήκανε, λοιπόν, όλοι να πάνε να πλύνουνε την προσβολή. O Oδυσσέας που είχε και μυαλό, έκανε μια πρόταση:
- Nα πάω εγώ με τον Mενέλαο, μπας και μας την δώσουνε χωρίς καυγά;
- Nα πάτε.
Πήγανε, λένε "θέλουμε την Eλένη", γελάγανε στην Tροία.
- Pε άντε από δω, κερχελέδες.
Kαι τότε είναι που σηκώθηκε ο στόλος και πήγε από την Aυλίδα (Iφιγένεια) στην Tροία.
Άμα κι' είδανε οι Tρώες ότι το πράμα παίρνει σοβαρή μορφή, κιοτέψανε.
Λέει, λοιπόν, ο Mενέλαος:
- Nάρθη αυτός ο κερατάς ο Πάρις να μονομαχήσουμε.
- Παρντόν, του αποκριθήκανε, αλλά ο κερατάς είσθε σεις.
- Θάρθη;
Πήγε ο Πάρις, αλλά ο Πάρις δεν ήτανε γενναίος. Γενναίος και ωραίος δεν γίνεται. Λοιπόν, πάνω που θα τον έκανε τ' αλατιού ο Mενέλαος, μπήκε στη μέση η Aφροδίτη και τον γλύτωσε.
Tότε είναι που άναψε ο Tρωικός πόλεμος και η Eλένη τράβαγε τα μαλλιά της, διότι της άρεσε πάντα ο Πάρις, αλλά τον ήθελε και τον Mενέλαο.
Tέλος πάντων, ξέρουμε για τον Tρωικό πόλεμο, να μην τα ξαναλέμε και να μην κάνουμε και χαλάστρα του Όμηρου γέρου ανθρώπου λίαν αξιοσεβάστου και πολλάκις παρεξηγηθέντος παρά των ερμηνευτών του…
Kαλοπέρναγε πάντα ο Πάρις και δεν μάλωνε και πολύ και η Eλένη άρχισε να τον σιχαίνεται.
- Άντρας είσαι συ;
Mέχρι που βρέθηκε εκείνο το παλληκαράκι ο Φιλοκτήτης και τον στρίμωξε τον Πάρι και τον καθάρισε.
H Eλένη έκλαψε για τα μάτια, αλλά τάφτιαξε με τον κουνιάδο της τον Δηίφοβο να μη μένη κι' απότιστη. Δια πυρός και σιδήρου, που λένε, η Λενιώ.
Όταν οι Έλληνες πήρανε την Tροία, ο Mενέλαος βγήκε έξω θηρίο.
- Πού είναι ο Δηίφοβος;
- Kάπου έχει πάει, έρχεται.
Tον περίμενε, λοιπόν, και μόλις ήρθε τον έβαλε στο κοντό με τον κοντό του.
- Άτιμο ον…
- Στάσου.
- Nα με διπλοκερατώσης, ρε;
- Mα…
- Mαξ, είπε ο Mενέλαος και εφόνευσεν αυτόν πάραυτα. Και μετά πήγε στην Eλένη.
- Παλιοπ…
Kι' όπως ήτανε να την σκοτώση κι' αυτήν, την είδε και τ' ανάψανε τα μεράκια.
- Άντε στη χαρίζω.
Διότι υπάρχουνε πολλοί σύζυγοι που τρώνε το κέρατο και μετά τη χαρίζουνε.
Tην πήρε λοιπόν, ελαφρώς μεταχειρισμένη, και φύγανε. Mάλιστα, λέει, πριν γυρίσουνε στη Σπάρτη, κάνανε και μια κρουαζιέρα Aίγυπτο, Συρία, Kρήτη και άλλα μέρη. Oχτώ χρόνια βάσταξε αυτό το ταξιδάκι, και, επί τέλους, γυρίσανε στη Σπάρτη.
H Eλένη έμεινε με τον κύριό της.
Πιστή. Δηλαδή δεν το ξέρουμε, διότι άμα και κάνεις πεντέξη απιστίες, τι σημασία έχει; Tι έξη, τι εξήντα; Tώρα όμως που είχε πείρα ό,τι και νάκανε τόκανε με ωραίο τρόπο και δεν την μυρίστηκε άνθρωπος και λένε "πάει ησύχασε". Θα μου πης τώρα ήτανε και δεκαοχτώ χρόνια μεγαλύτερη, ποιος γύριζε να την κυττάξη; E! Άμα "ήσουνε όμορφη" όλο και βρίσκονται κάτι θερινά υπόλοιπα…
Λέει τώρα μια παροιμία: "Άμα θα νοιώση ο κερατάς τη γλύκα του κεράτου, μέλι και γάλα γίνεται με τη νοικοκυρά του".
Όλα καλά και η Eλένη πέθανε στη Pόδο. Kαι να, δηλαδή, ακριβώς με ποιον τρόπο:
Oι γυιοι του Mενελάου, ο Nικόστρατος και ο Mεγαπέμθης, το φέρανε βαριά που ο μπαμπάς τους κ.λ.π., κ.λ.π. Kι' άμα πέθανε ο Mενέλαος, την πιάνουνε την Eλένη και την αγριεύουνε.
- Nα φύγης, μωρή, που μας έχεις κάνει ρεζίλι εις τους αιώνας, αμήν…
Έφυγε, λοιπόν, η Λένα και πήγε στη Pόδο που είχε μια φιλενάδα, την Πολυξώ.
O άντρας της όμως της Πολυξώς είχε σκοτωθεί στην Tροία εξ αιτίας της Eλενάρας και τούτη η Πολυξώ δεν την χώνευε.
- H βρώμα, για να γλεντήση αυτή, χήρεψα εγώ…
Έκανε όμως ότι την δέχτηκε μετά χαράς μεγάλης και στ' αλήθεια της το φύλαγε μανιάτικο.
Mια μέρα μπαίνει η Λενιώ στο μπάνιο να καθαριστή, διότι όσο νάναι είχε σκόνες πολλές και η Πολυξώ πιάνει δυο δούλες της, άσχημες σαν την νύχτα, και τις μασκαρεύει σε Eρινύες. Mε το που σαπουνιζότανε, λοιπόν, το Eλενάκι στο μπάνιο, μπουκάρουνε οι Eρινύες και την κατατρομάξανε.
- Mαμά!
Kι' ύστερα τρελλάθηκε που δήθεν την κυνηγάνε οι Eρινύες να την τιμωρήσουνε και νόμιζε ότι είναι αχλάδι και πήγε και κρεμάστηκε από ένα δέντρο. Πάει η Έλεν. Tέρμα.
Για την μακαρίτισσα λένε πολλά· ότι την είχε περιποιηθή και ο Kινύρας, ότι με τον Aχιλλέα κάτι είχε κάνει, ότι και άλλοι πολλοί την δροσίσανε, αλλά αυτά είναι λόγια του κόσμου και ο κόσμος είναι κακός. Bέβαια, να πούμε και μιαν αλήθεια. Άμα ο κόσμος λέη κάτι, "κάτι είναι". Άμα σου λέη ο Tάδε είναι απατεώνας, είναι απατεώνας. Γιατί δεν λένε και για όσους δεν είναι; Kαι άμα σου λένε "αυτή είναι παλουκοπηδήχτρα", είναι παλουκοπηδήχτρα οπωσδήποτε… Kαι άμα ψάξης τα βρίσκεις και έξω δεν πέφτεις.
Aυτή είναι η ιστορία της Eλενάρας της κουκλάρας. Όμορφη ήτανε, δεν μπορούσε να γλυτώση. Eδώ δεν γλυτώνουνε οι άσχημες. Kαι καμμιά φορά και… οι άσχημοι.

Το Δουκάτο των Αθηνών.

Το Δουκάτο των Αθηνών ήταν κρατίδιο με έδρα την Αθήνα το οποίο δημιουργήθηκε το 1205 από τους Φράγκους μετά την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης κατά την Δ' Σταυροφορίας (1204) και διατηρήθηκε ως την κατάληψη των Αθηνών από τους Τούρκους, το 1456 μετά από ύπαρξη 251 ετών.

Στα τέλη του 1204 ο Βονιφάτιος ο Μονφερατικός κατέλαβε την Αθήνα και οι Φράγκοι επιδόθηκαν στη λεηλασία της πόλης. Ο ναός της Παναγίας της Αθηνιώτισσας στον Παρθενώνα συλήθηκε και καταστράφηκε η μητροπολιτική βιβλιοθήκη με τα πολύτιμα χειρόγραφα που είχε δημιουργήσει ο λόγιος μητροπολίτης Μιχαήλ Χωνιάτης. Ο ίδιος, όπως και πολλοί από τους Αθηναίους, εγκατέλειψε την πόλη.

Ο Βονιφάτιος παραχώρησε την Αθήνα μαζί με τα Μέγαρα στον επιφανή ιππότη από τη Βουργουνδία Όθωνα de la Roche, στον οποίο είχε παραχωρήσει νωρίτερα και τη Θήβα. Ο Όθων προσαγορεύτηκε «Κύριος των Αθηνών» (Dominus Athenarum, Sire d'Athenes). Τον διαδέχτηκε ο ανιψιός του Γκυ ντε λα Ρος. Ο Γκυ αναγνωρίστηκε το 1260 από τον βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκο Θ' ως δούκας των Αθηνών. Ο οίκος των Ντε λα Ρος ηγεμόνευσε μέχρι το 1308, οπότε πέθανε άκληρος ο Γκυ Β'. Τον διαδέχτηκε ο εξάδελφός του Γκωτιέ της Βρυέννης (de Brienne), κόμης του Λέτσε της Απουλίας.

Μετά τη μάχη της Κωπαΐδας το 1311, όπου οι Φράγκοι νικήθηκαν από τους Καταλανούς και όπου σκοτώθηκε ο δούκας της Αθήνας, το δουκάτο πέρασε στην κυριαρχία των Καταλανών που πρόσφεραν την ηγεμονία στο στέμμα των βασιλέων της Αραγωνίας. Η κυριαρχία των Καταλανών καταλύθηκε το 1388 με την κατάληψη της Ακρόπολης από τον Φλωρεντινό τραπεζίτη και τυχοδιώκτη Νέριο Ατσαγιόλι (Acciaiuoli), που από το 1385 είχε καταλάβει την πόλη της Αθήνας. Με εξαίρεση μια βραχύχρονη βενετική κατοχή (1395-1403) ο οίκος των Ατσαγιόλι ηγεμόνευσε μέχρι το 1458, όταν οι Τούρκοι, που από το 1456 είχαν καταλάβει την Αθήνα έγιναν κύριοι και της Ακρόπολης.

Σε όλη αυτή την περίοδο, η Αθήνα αποτελούσε το καύχημα των δυτικών κυριάρχων. Ο βασιλιάς της Αραγωνίας και δούκας της Αθήνας Πέτρος Δ' της Αραγωνίας είχε χαρακτηρίσει την Ακρόπολη το 1380 ως «το πιο ακριβό στολίδι που υπάρχει στον κόσμο», ενώ οι Φλωρεντινοί δούκες με τη φιλορθόδοξη πολιτική και την ελληνότροπη συμπεριφορά τους προπαρασκεύαζαν τον εξελληνισμό του δουκάτου και θεωρούσαν μέγιστο αγαθό τη διαβίωσή τους στην πόλη αυτή.

Κατάλογος των Δουκών των Αθηνών.

Όθων ντε λα Ρος (Μέγας Κύρης) (1205-1225)
Γκυ Α' ντε λα Ρος (ο πρώτος με τον τίτλο Δούκας) (1225-1263)
Ιωάννης ντε λα Ρος (1263-1280)
Γουλιέλμος ντε λα Ρος (1280-1287)
Ελένη Ντε Λα Ρος Δούκαινα Κομνηνή (ως επίτροπος του Γκυ Β')
Γκυ Β' ντε λα Ρος (1287-1308)
Γκωτιέ ντε Μπριέν (1308-1311)
Ρουτζιέρο Ντεσλόρ (Ruggero Deslaur) (1311-1312)
Μανφρέδος της Αραγωνίας (Manfredi d'Aragona) (1312-1317)
Μπερενγκέρ Εστανιόλ (Berenguer Estanyol) (βικάριος) 1312-1317
Γουλιέλμος της Αραγωνίας (Guglielmo II d'Aragona) (1317-1338)
Αλφόνσος Φρειδερίκος της Σικελίας (Alfonso Federico di Sicilia), (βικάριος) 1317-1338)
Ιωάννης Β' της Αραγωνίας (Giovanni II d'Aragona) (1338-1348)
Φρειδερίκος Α' των Αθηνών (Federico I di Atene) (1348-1355
Φρειδερίκος Γ' ο απλός της Σικελίας, Φρειδερίκος Β' των Αθηνών (1355-1377)
Ρουτζέρο ντε Φλορ (Ruggero de Flor) (βικάριος) 1362-1370
Λουδοβίκος Φρειδερίκος κόμης Σαλώνων (Luigi Federico conte di Salona) (βικάριος) 1375-1380
Μαρία της Σικελίας (Maria di Sicilia) (1377-1388) (με τον Πέτρο Δ' της Αραγωνίας από το 1381)
Νέρι Α' Ατσαϊόλι (Neri I Acciaioli) (1388-1394)
Αντώνιος Α' Ατσαϊόλι (Antonio I Acciaioli) 1394-1395
Φραγκίσκος Francesco Acciaioli (1394-1395)
Έλεγχος από την Βενετία (1395-1402)
Αντώνιος Α' Ατσαϊόλι Antonio I Acciaioli (1402-1435)
Νέρι B' Ατσαϊόλι (Neri II Acciaioli) (1435-1439)
Αντώνιος Α' Ατσαϊόλι (Antonio II Acciaioli) (1439-1441)
Νέρι B' Ατσαϊόλι (δέυτερη φορά) (1441-1451)
Κλάρα Ζόρζι (Clara Zorzi) 1451
Βαρθολομέος Κονταρίνι (Bartolomeo Contarini) 1451-1454
Φραγκίσκος Α' Κονταρίνι (Francesco I Contarini) 1451-1454
Φραγκίσκος Β' Κονταρίνι (Francesco II Acciaioli) (1455-1458)

Στον Αλ Γκορ το νομπελ ειρηνης.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της νορβηγικής Επιτροπής Νόμπελ, "το βραβείο απονέμεται για τις συλλογικές προσπάθειες τους και τη διάδοση των γνώσεων σχετικά με τις κλιματικές αλλαγές που προκαλούνται από τον άνθρωπο, καθώς επίσης επειδή έθεσαν τα θεμέλια για τα απαραίτητα μέτρα στη μάχη κατά των αλλαγών αυτών".

Το βραβείο, ένα δίπλωμα , ένα χρυσό μετάλλιο και μια επιταγή 10 εκατομμυρίων σουηδικών κορωνών- θα τους απονεμηθεί στο Οσλο στις 10 Δεκεμβρίου.

"Με τιμά βαθιά το γεγονός ότι έλαβα το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης", αναφέρει σε δήλωσή του, ο Αλ Γκορ, θεωρώντας τιμή να το μοιράζεται με τη Διακυβερνητική Διάσκεψη για τις Κλιματικές Αλλαγές, "το κορυφαίο στον κόσμο - όπως το χαρακτηρίζει-, επιστημονικό σώμα που είναι αφιερωμένο στη βελτίωση των γνώσεών μας για την κλιματική κρίση".

Ο Γκορ δήλωσε επίσης πως θα δωρίσει όλο το μερίδιό του στη Συμμαχία για την Προστασία του Κλίματος, μια διακομματική μη κερδοσκοπική οργάνωση που είναι αφιερωμένη στο να καταδείξει στην κοινή γνώμη στις ΗΠΑ και τον κόσμο τον κατεπείγοντα χαρακτήρα που έχει η επίλυση της κρίσης του κλίματος.

O πρώην Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ πρόσθεσε πως η κλιματική αλλαγή είναι ένα ηθικό, όχι πολιτικό, ζήτημα.

"Αντιμετωπίζουμε μια αληθινή πλανητική κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Η κλιματική κρίση δεν είναι ένα πολιτικό ζήτημα, είναι μια ηθική και πνευματική πρόκληση για όλη την ανθρωπότητα. Είναι επίσης η μεγαλύτερη ευκαιρία να αυξήσουμε σ' ένα υψηλότερο επίπεδο την παγκόσμια συνειδητοποίηση", αναφέρει στη δήλωσή του.

Ο Λευκός Οίκος εξέφρασε την ικανοποίησή του για την απονομή στον πρώην αντιπρόεδρο των ΗΠΑ Αλ Γκορ και στην Διακυβερνητική Διάσκεψη του ΟΗΕ για τις Κλιματικές Αλλαγές του βραβείου Νόμπελ Ειρήνης.

Το δημοτικο τραγουδι και ο ερωτας.

Η μουσική συλλογή με τίτλο "Του Κρασιού και του Έρωτα" περιλαμβάνει μια σειρά από επιλεγμένα μελοποιημένα αποσπάσματα αρχαίων Ελλήνων λυρικών ποιητών (Ανακρέων, Σαπφώ, Αλκαίος, Ίων ο Χίος , Πρατίνας, Κριτίας) με κοινό στοιχείο την αναφορά στο Κρασί και τον Έρωτα.

Στόχος του έργου είναι η προβολή της αρχαίας ελληνικής λυρικής ποίησης ως πρωτοπόρου και επαναστατικού λόγου, που οριοθετεί ένα σημαντικό σταθμό στην ιστορία του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Την τοποθέτηση του ανθρώπου ως ατόμου στο κέντρο του ιστορικού γίγνεσθαι καθώς υπήρξε η απαρχή της θεματικής στροφής της Τέχνης από την εξύμνηση των λαμπρών κατορθωμάτων ηρώων και ηγεμόνων στον απλό άνθρωπο και την καθημερινή του ζωή, που αποκτά πλέον αξία . Η απελευθέρωση αυτή της ανθρώπινης σκέψης από τους φόβους και τις προκαταλήψεις, η αναζήτηση της αλήθειας, ο ύμνος στη ζωή και τα πάθη της και η αποδοχή του ανθρώπου ως ατόμου-πολίτη γεννούν κατά σειρά την επιστήμη το θέατρο και τη δημοκρατία.

Ένας δεύτερος όμως και εξίσου σημαντικός λόγος είναι η κατάδειξη όχι μόνο της συνέχειας της ελληνικής γλώσσας και μουσικής μέσα στο χρόνο αλλά και της συνέχειας μέσα στους αιώνες της ελληνικής ιδιοσυγκρασίας, στάσης ζωής και φιλοσοφίας.

Ο Ησίοδος, στη Θεογονία του, θεωρεί ως αρχαιότερη θεά τη Γαία και ως αρχαιότερο θεό τον Έρωτα, που είναι ο ωραιότερος απ’ όλους τους αθάνατους, λύνει τα μέλη του σώματος, λυγάει την ψυχή και των θεών και των ανθρώπων και σβήνει την περίσκεψη από τον νου τους. Και στο Συμπόσιο του Πλάτωνα, που είναι το πρώτο στην ιστορία της ανθρωπότητας δοκίμιο για τον έρωτα, ο Φαίδρος υποστηρίζει ότι η ζωή των ανθρώπων δεν πρέπει να κατευθύνεται ούτε από τους συγγενικούς δεσμούς ούτε από τα πλούτη ούτε από τίποτα άλλο, αλλά από τον έρωτα. Ο Ευρυξίμαχος, με τη σειρά του, επισημαίνει ότι ο θεός Έρωτας δεν περιορίζει τη δράση του στους θεούς και τους ανθρώπους, αλλά εκτείνει τη δύναμή του σε ολόκληρο το σύμπαν.
Παίρνοντας, στη συνέχεια, τον λόγο, ο Αριστοφάνης εκθέτει τη δική του άποψη για τον έρωτα. Λέει, λοιπόν, ότι παλιά το ανθρώπινο σώμα δεν ήταν όπως αυτό που έχουμε τώρα, αλλά ήταν διπλό. Είχαμε, δηλαδή, δύο σώματα ενωμένα σε ένα. Αλλά επειδή οι άνθρωποι τόλμησαν κάποια στιγμή να τα βάλουν με τους ίδιους τους θεούς, ο Δίας αποφάσισε να τους τιμωρήσει. Έτσι, έκοψε στη μέση τα διπλά τους σώματα κι έφτιαξε από τον καθένα δυο διαφορετικούς ανθρώπους που συμπλήρωναν ο ένας τον άλλον. Μετά τη διχοτόμηση, το κάθε σώμα αναζητούσε απεγνωσμένα το άλλο του μισό. Κι όταν το έβρισκε, το σφιχταγκάλιαζε και δεν έκανε τίποτα άλλο, παρά περίμενε να ξαναενωθεί μαζί του. Καθώς τα δυο μισά δεν νοιάζονταν ούτε για φαγητό ούτε για ύπνο, το γένος των ανθρώπων κινδύνευε με αφανισμό. Ο Δίας τους λυπήθηκε και, τοποθετώντας αντικριστά τα γεννητικά τους όργανα, όρισε να ερωτεύονται και να σμίγουν για να αναπαραχθούν. Γι’ αυτό και ο έρωτας είναι η αναζήτηση του χαμένου μας μισού. Ερωτευόμαστε γιατί ποθούμε να ξαναβρούμε τη χαμένη μας ενότητα, γιατί νοσταλγούμε, δηλαδή, την παλιά μας ολοκληρωμένη φύση.
Μετά τον Αριστοφάνη, ο Αγάθωνας τονίζει ότι ο έρωτας είναι αυτός που φέρνει την ειρήνη στους ανθρώπους και στο πέλαγος την απανεμιά και τη γαλήνη. Αυτός είναι επίσης που κοιμίζει τους ανέμους και χαρίζει τον ύπνο στα θλιμμένα κορμιά. Ο έρωτας, που εξαφανίζει την αγριότητα και μας κάνει μειλίχιους, είναι το στολίδι θεών και ανθρώπων και όλοι μας πρέπει να τον ακολουθούμε πιστά και να τον δοξάζουμε σε κάθε εκδήλωση της ζωής μας. Τελευταίος παίρνει τον λόγο ο μεγάλος ανατροπέας, ο Σωκράτης. Πρώτα πρώτα, αμφισβητεί ότι ο έρωτας είναι θεός. Είναι, λέει, δαίμονας, δηλαδή κάτι ανάμεσα σε θεό και σε άνθρωπο. Γονείς του είναι η Πενία και ο Πόρος. Είναι μονίμως φτωχός και κάθε άλλο παρά ωραίος όπως τον φαντάζονται οι πολλοί. Είναι απεριποίητος, ξυπόλυτος και άστεγος. Δεν κοιμάται σε κρεβάτια και στρώματα, αλλά στο δάπεδο, στο ύπαιθρο, στους δρόμους, στα κατώφλια, έχοντας ως μόνιμη σύντροφο τη στέρηση. Είναι, σαν τον πατέρα του, πανούργος παγιδευτής των ωραίων και των εκλεκτών, γενναίος και ριψοκίνδυνος, δολοπλόκος και επιτήδειος γητευτής, που ξέρει να μαγεύει πότε με βότανα και πότε με όμορφα λόγια. Πότε δεν έχει κάτι σε απόλυτο βαθμό, αλλά βρίσκεται πάντοτε στη μέση, ανάμεσα σε πράγματα αντίθετα. Δεν είναι, για παράδειγμα, ούτε διαρκώς πλούσιος ούτε διαρκώς φτωχός, αλλά πότε πλούσιος και πότε φτωχός.
Ο έρωτας, συνεχίζει ο Σωκράτης, είναι επιθυμία γέννησης μέσα στο ωραίο. Όταν δηλαδή κάποιος αισθάνεται την ανάγκη να γεννήσει (είτε ένα παιδί είτε ένα έργο πνευματικό), για να κερδίσει έτσι την αθανασία, ερωτεύεται και αναζητεί κάτι όμορφο (είτε σώμα είτε ψυχή είτε κάτι άλλο) για να γεννήσει μέσα του. Υπάρχει, τώρα, μια, ας πούμε, “ερωτική σκάλα” την οποία πρέπει να ανέβει κάθε συνετός άνθρωπος. Στο πρώτο σκαλοπάτι, ο άνθρωπος αυτός ερωτεύεται τα ωραία σώματα. Ύστερα, ανακαλύπτει ότι η ομορφιά της ψυχής είναι σημαντικότερη από αυτήν του σώματος και αρχίζει να ερωτεύεται τις ωραίες ψυχές. Στη συνέχεια, ερωτεύεται την επιστήμη, τη γνώση, και φτάνει (σε μεγάλη ηλικία) στο τελευταίο σκαλοπάτι, όπου ερωτεύεται την απόλυτη ομορφιά, την αιώνια και άφθαρτη ιδέα του ωραίου. Είναι φανερό ότι στους νέους ανθρώπους αρμόζει ο έρωτας των σωμάτων, ως μαθητεία στην ομορφιά, ενώ ο έρωτας των ιδεών ταιριάζει στους ηλικιωμένους.
Ο έρωτας και η αγάπη είναι συναισθήματα που έχουν πολλές ομοιότητες, αλλά και αρκετές διαφορές μεταξύ τους. Ωστόσο, συχνά χρησιμοποιούμε και τους δυο όρους για να εκφράσουμε το ίδιο συναίσθημα. Ο λαϊκός άνθρωπος, για παράδειγμα, χρησιμοποιεί τη λέξη “αγάπη” για να δηλώσει κυρίως τα ερωτικά του συναισθήματα. Αλλά το ίδιο έκαναν -και κάνουν- και άνθρωποι που είναι σε θέση να διακρίνουν τις διαφορές των δύο εννοιών (αν, τελικά, υπάρχουν ευδιάκριτες διαφορές). Όταν ο Σταντάλ λέει ότι “αγάπη είναι ν’ απολαμβάνεις, να βλέπεις, ν’ αγγίζεις και να νιώθεις μ’ όλες σου τις αισθήσεις”, μάλλον αναφέρεται σε μια ερωτική ορμή που αγκαλιάζει όλο το σύμπαν. Κι όταν ο Μπαλζάκ ορίζει την αγάπη ως “την ποίηση των αισθήσεων” μάλλον έχει κατά νου τον έρωτα. Στα ελληνικά δημοτικά τραγούδια, εκφράζονται (με ανυπέρβλητης ομορφιάς απλότητα) όλα όσα έχουν να κάνουν με τον έρωτα και την αγάπη. Εντυπωσιάζει το γεγονός ότι αυτό που πρώτιστα ενδιαφέρει τον ερωτευμένο λαϊκό άνθρωπο είναι η ομορφιά του σώματος. Αλλά θα αποφύγω την παγίδα να νερώσω με θεωρητικά σχόλια αυτήν την καθαρή ερωτική ποίηση, που συγκίνησε μεγάλους δημιουργούς όπως ο Χατζιδάκις. Έτσι, θα αφήσω τα ίδια τα τραγούδια να μιλήσουν κατευθείαν στην ψυχή σας.

Εβγάτε αγόρια στο χορό, κοράσια στα τραγούδια
Πέστε και τραγουδήσετε πώς πιάνεται η αγάπη
-Από τα μάτια πιάνεται, στα χείλια κατεβαίνει
Κι από τα χείλια στην καρδιά ριζώνει και δε βγαίνει

Δεν ειν’ ο έρωτας ανθός, μαζί του για να παίξεις
Μον’ είναι βάτος μ’ αγκαθιές κι αλίμονό σου αν μπλέξεις

Η αγάπη θέλει φρόνηση, θέλει ταπεινοσύνη
Θέλει λαγού περπατησιά, αϊτού γληγοροσύνη

Μάτια με μάτια βλέπονται κι αχείλι δε φιλιέται
Κορμί δεν αγκαλιάζεται, αγάπη δε λογιέται

Η αγάπη βράχους κατελεί και τα θεριά μερώνει
Κι εγώ την έχω στην καρδιά, γι αυτό με θανατώνει

Ο έρωτας ανυφαντής με πανουργιά εγίνη
Αράχνη έστησε ψηλά και πιάστηκα σ’ εκείνη
Και για να φύγω δεν μπορώ, με τα φτερά με σώνει
Αυτός ζυγώνει από κοντά κι από μακριά σκοτώνει

Δεν είναι πόνος να πονεί, πόνος να θανατώνει
Σαν την αγάπη την κρυφή, που δεν ξεφανερώνει

Δίχως χιονιά χιονίζουμαι, δίχως βροχές βροχιούμαι
Δίχως μαχαίρια σφάζουμαι, όντας σε συλλογιούμαι

Της θάλασσας τα κύματα τρέχω και δεν τρομάζω
Κι όταν σε συλλογίζομαι τρέμω κι αναστενάζω

Στάλα στάλα το νερό τρυπάει το λιθάρι
Κι η κόρη με τα νάζια της σφάζει το παλικάρι

Τι να σου πω; Τι να μου πεις; Εσύ καλά γνωρίζεις
Και την ψυχή μ’ και την καρδιά μ’ εσύ με την ορίζεις

Μα συ ‘σαι μια βασίλισσα, π’ όλο τον κόσμο ορίζεις
Σα θέλεις παίρνεις τη ζωή, σα θέλεις τη χαρίζεις

Μελαχρινό μου πρόσωπο, μη βάνεις κοκκινάδι
Κι αποθαμένους και νεκρούς τους βγάζεις απ’ τον Άδη

Σένα σου πρέπει, μάτια μου, βασίλισσα να γίνεις
Και στο θρονί να κάθεσαι, τις όμορφες να κρίνεις

Να ‘χεν η γης πατήματα κι ο ουρανός κερκέλια
Να πάθιουν τα πατήματα, να ‘πιανα τα κερκέλια
Ν’ ανέβαινα στον ουρανό, να διπλωθώ να κάτσω
Να δώσω σείσμα τ’ ουρανού, να βγάλει μαύρα νέφη
Να βρέξει χιόνι και νερό κι ατίμητο χρυσάφι
Το χιόνι να ρίξει στα βουνά και το νερό στους κάμπους
Στην πόρτα της πολυαγαπώς τ’ ατίμητο χρυσάφι

Να ‘σουν στον κάμπο λεϊμονιά κι εγώ στα όρη χιόνι
Να λιώνω να ποτίζονται οι δροσεροί σου κλώνοι

Να ‘χα το σύννεφο άλογο και τ’ άστρι χαλινάρι
Το φεγγαράκι της αυγής να ‘ρχόμουν κάθε βράδυ

Τα χείλη σου είναι ζάχαρη, το μάγουλό σου μήλο
Τα στήθη σου παράδεισος και το κορμί σου κρίνο
Να φίλουνα τη ζάχαρη, να δάγκανα το μήλο
Ν’ άνοιγεν ο παράδεισος, ν’ αγκάλιαζα τον κρίνο

Να ‘ταν τα στήθια μου ανοιχτά, να δεις τα σωθικά μου
Πως φυτρωμένη ευρίσκεσαι μέσα εις την καρδιά μου

Καθημερνέ μου λογισμέ και νυκτική μου ελπίδα
Να μ’ είχε πάρει ο θάνατος την ώρα που σε είδα

Αν μ’ αγαπάς κι ειν’ όνειρο, ποτέ να μην ξυπνήσω
Γιατί με την αγάπη σου ποθώ να ξεψυχήσω

Δεν θέλω εγώ παράδεισο, μητ’ εκκλησιά ν’ αγιάσω
Μον’ θέλω το κορμάκι σου να το σφιχταγκαλιάσω

Σαν τι το θέλει η μάνα σου τη νύχτα το λυχνάρι
Οπόχει μες στο σπίτι της τ’ Αυγούστου το φεγγάρι!

Απ’ όλα τ’ άστρα τ’ ουρανού ένα είναι που σου μοιάζει
Ένα που βγαίνει το πουρνό, όταν γλυκοχαράζει

Κυπαρισσάκι μου ψηλό, ποια βρύση σε ποτίζει
Που στέκεις πάντα δροσερό κι ανθείς και λουλουδίζεις;

Θαμάζομαι όνταν πορπατείς πώς δεν ανθούν οι ρούγες
Και πώς δε γίνεσαι αϊτός με τις χρυσές φτερούγες

Όποιος φιλάει την αυγή την αγαπητική του
Παίρνει του Μάη τη δροσιά, τη ρίχνει στο κορμί του

Τα μαύρα μάτια την αυγή δεν πρέπει να κοιμούνται
Μόνο να κανακεύονται και να γλυκοφιλούνται

Σου στέλνω χαιρετίσματα, με μήλο δαγκωμένο
Κι ανάμεσα στη δαγκασιά, σου ‘χω φιλί βαλμένο

Κόκκιν’ αχείλι φίλησα κι έβαψε το δικό μου
Και στο μαντήλι το ‘συρα κι έβαψε το μαντήλι
Και στο ποτάμι το ‘πλυνα κι έβαψε το ποτάμι
Κι έβαψ’ η άκρη του γιαλού κι η μέση του πελάγου
Κατέβη ο αϊτός να πιει νερό κι έβαψαν τα φτερά του
Κι έβαψ’ ο ήλιος ο μισός και το φεγγάρι ακέριο

-Κόρη, όταν φιλιόμαστε, νύχτα ‘ταν, ποιος μας είδε;
-Μας είδε τ’ άστρο της νυχτός, μας είδε το φεγγάρι
Και το φεγγάρι έσκυψε, τής θάλασσας το λέει
Θάλασσα το ‘πε τού κουπιού και το κουπί τού ναύτη
Κι ο ναύτης το τραγούδησε στης λυγερής την πόρτα

Σε φίλησα, σε τσίμπησα, σου πήρα τις γλυκάδες
Κι αν σε φιλήσει άλλος κανείς, δεν έχεις νοστιμάδες

Εμίσεψες και μ’ άφησες σαν παραπονεμένη
Σαν εκκλησιά αλειτούργητη σε χώρα κουρσεμένη

Η αγάπη σου είναι ψεύτικη, σαν του Μαγιού το χιόνι
Οπού το ρίχνει αποβραδίς και το πρωί το λιώνει

Εγώ ‘λεγα, βρυσούλα μου, πως τρέχεις για τ’ εμένα
Μα συ ‘τρεχες και πότιζες όλα τα διψασμένα

Μηλιά που σε καμάρωνα καθημερνή και σκόλη
Τώρα έπλεξες τα κλώνια σου σε ξένο περιβόλι

Θα βάλω μια κακή φωνή, τη γης για να τρυπήσω
Να βγάλω την αγάπη μου, να τη γλυκοφιλήσω

Η Μαντιναδα.

Η κρητική διάλεκτος θεωρείται η μακροβιότερη στον Ελλαδικό χώρο. Ομιλείται εκτός από την Κρήτη στο χωριό Χαμιδέ της Συρίας και στα παράλια της Μικράς Ασίας όπου εγκαταστάθηκαν μουσουλμάνοι κρητικοί το 1923. Χαρακτηριστικά της είναι, μεταξύ άλλων, η διατήρηση αρχαϊσμών, καθώς και η αποφυγή ορισμένων συμφωνικών συμπλεγμάτων.

Χαρακτηριστικό είδος έκφρασης στην κρητική διάλεκτο αποτελεί η μαντινάδα.

Η μαντινάδα ή πατινάδα ή κοτσάκι είναι ποίημα που αποτελείται από δυο στίχους που συνήθως είναι δεκαπεντασύλλαβοι σε ομοιοκαταληξία ή και τέσσερα ημιστίχια που δεν ομοιοκαταληκτούν απαραίτητα. Αποτελεί μέσο αυθόρμητης λαϊκής έκφρασης σε αρκετά μέρη της Ελλάδας, κυρίως όμως ως κατηγορία του νησιώτικου ελληνικού τραγουδιού στην Κρήτη, που είναι ξακουστή για τις μαντινάδες της.

Αυτό το είδος της έμετρης λαϊκής έκφρασης στις Κυκλάδες και ιδιαίτερα στην Απείρανθο της Νάξου λέγεται "κοτσάκι" (π.χ. "Με κοτσάκια φανερώνω, / της αγάπης μου τον πόνο"!) Αντίστοιχα ονόματα αυτού του είδους είναι επίσης τα λιανοτράγουδα, οι ρίμες, οι παρόλες τα "στιχάκια" ή τα "δίστιχα" άλλων περιοχών της Ελλάδας.


Το όνομα "μαντινάδα" θεωρείται εξελληνισμένος τύπος του ενετικού "mantinada" που είναι ταυτόσημο με το ιταλικό "mantinatta". Όμως αυτό το είδος υπήρχε και προ της Ενετοκρατίας όπως αποδεικνύεται σε βυζαντινό χειρόγραφο του 15ου αιώνα όπου περιέχονται τα "Καταλόγια" (βυζαντινά λαϊκά νυκτερινά τραγούδια) τα οποία και είναι μαντινάδες όπως για παράδειγμα τα δύο ακόλουθα βυζαντινά:

Εψές επερνοδιάβαινα, κόρη, εκ της γειτονιάς σου
κι η γειτονιά σου μ΄ ήννοιωσεν και συ κόρη εκοιμάσου.(!)
Όλοι δοξεύουν μ΄ άρματα, όλοι με τα δοξάτια (αντί δοξάρια)
κι εσύ εκ το παραθύρι σου δοξεύεις με τα μάτια. (!)
Αλλά και στην ελληνική αρχαιότητα παρατηρούνται τέτοια άσματα, του αρχαίου "κώμου" των υπερεύθυμων που κατά ομάδες μετά από γλέντι (ευωχία) περιερχόμενοι τους δρόμους τραγουδούσαν «εκωμαόδουν» τα αισθήματά τους κάτω από τα παράθυρα των εκλεκτών τους. Χαρακτηριστικό το δίστιχο του αλεξανδρινού ποιητή Καλλίμαχου που αποκαλεί την καλή του Κωνώπιον:

Ούτως υπνώσαις, Κωνώπιον ως εμέ ποιείς
κοιμάσθαι ψυχροίς τοίσδε παρα προθύροις
(=Έτσι νάδινε ο Θεός να κοιμάσαι κι εσύ Κωνώπιον όπως
κι εμένα με κάνεις να ξαγρυπνώ μπρός στα κρύα σου παράθυρα)
Συνεπώς ως είδος λαϊκού τραγουδιού φέρεται να είναι αρχαίο ελληνικό.

Οι μαντινάδες τραγουδιώνται κυρίως σε γάμους, βαπτίσια, σε εύθυμες συγκεντρώσεις κατά τη διάρκεια γλεντιού ή χορών αλλά και ως καντάδες.

Πουλιά κι΄αϊδόνια κελαϊδούν
εις τα παράθυρα σας
να είναι καλορίζικα
τα στεφανώματα σας.

Το Δουκατο των Αθηνων.

Η περίοδος της φραγκοκρατίας της Αθήνας μπορεί να διακριθεί σε τρεις εποχές:

α) στην εποχή της κυρίως φραγκοκρατίας, που η πόλη είχε καταληφθεί και διοικούνταν από Βουργουνδίους άρχοντες Δελαρός (De la Roches), (1204-1311)

β) στην εποχή της καταλανικής κατακτήσεως που η πόλη περιήλθε στην κατοχή και διοίκηση της Μεγάλης Καταλανικής Εταιρείας της Αραγωνικής αυλής των Καταλανών (1311-1388) και

γ) στην εποχή της Φλωρεντινής κυριαρχίας με τον οίκο Ατζαγιόλη (1388-1456).

Η περιοχή της Αττικής παραχωρήθηκε στον Όθωνα Δελαρός και αποτέλεσε το Δουκάτο των Αθηνών. Ο Όθων Δελαρός όρισε πρωτεύουσα τη Θήβα ενώ την Αθήνα, ασήμαντη την εποχή εκείνη πόλη, για την αρχαία της δόξα, κατέστησε ισότιμη εκκλησιαστικά προς την πρωτεύουσα. Όπως στη Θήβα, εγκαταστάθηκε και στην Αθήνα λατινική αρχιεπισκοπή, ενώ αδιαφόρησε για το επίνειό της.

Ο Όθων Δελαρός δεν σκέφτηκε να συγκροτήσει στόλο για την υπεράσπιση των εκτεταμένων παραλίων του Μεγακυράτου. Με ελάχιστα πλοία ερασιτεχνών, ιδίων πειρατών, ο Δελαρός προσπαθούσε να αντιμετωπίσει τους επαγγελματίες πειρατές, οι οποίοι λυμαίνονταν τις ακτές της περιοχής. Έτσι δεν εκτίμησε δεόντως το ποίμνιο των Αθηνών. Και οι επιχειρήσεις του Ι. Δελαρός εναντίον των λυμαίνοντων το Αιγαίο και τις θάλασσες του Δουκάτου πειρατών λάμβανε μερικές φορές μορφή επιθετικών επιδρομών κατά των νήσων του Αιγαίου πελάγους, τα δε εκ τούτων οφέλη διέθετε για τις ανάγκες της συντήρησης του πολυδάπανου δουκάτου.

«Η Βουργουνδιακή Αθήνα έκλεινε στους κόλπους της την Αττική, τη Βοιωτία, τη Μεγαρίδα, τις οχυρές πόλεις του Άργους και της Ναυπλίας και την αρχαία Οπουντιακή Λοκρίδα. Με μια τέτοια θέση, η Αθηναϊκή Πολιτεία κατείχε μια αξιόλογη έκταση παραλίων και τουλάχιστον τέσσερα πόρτα (λιμάνια): του Πειραιά (το Πόρτο Λεόνε), τη Ναυπλία, την Αταλάντη απέναντι στην Εύβοια, και τη Λιβαδόστρα ή Rive d’ Ostre, όπως την ονόμαζαν οι Φράγκοι στον κόλπο των Αλκυονιδών, στον Κορινθιακό κόλπο, το συνηθισμένο πόρτο που ταξίδευαν για τη Δύση.

Ωστόσο οι Βουργούνδιοι αφέντες της Αθήνας μικρή προσπάθεια έκαναν για να δημιουργήσουν στόλο γιατί περιορίστηκαν σε ερασιτεχνικό πλιάτσικο. Οι επαγγελματίες πειρατές με την ευκαιρία, που δεν υπήρχε καμία ναυτική δύναμη στην πολιτεία, έκαναν τη δουλειά τους, τα πρώτα χρόνια της φραγκοκρατίας όπως και στα τελευταία της Βυζαντινής εποχής. Οι Λατίνοι πειρατές αποκαλούμενοι Καπελλέτι (Capeletti) αδιαφορώντας για το ότι η Αττική ήταν τώρα Λατινικό κράτος, έκαναν τις ακτές επικίνδυνες, σε σημείο που το ταξίδι ως τον Κορινθιακό κόλπο αποκαλείτο «Η αποδημία του Αχέροντα», τόσο ώστε ο Επίσκοπος των Θερμοπυλών να μεταφέρει την έδρα του στην ενδοχώρα για να αποφύγει αυτούς τους θαλασσινούς ληστές» (W. Miller, ο.π., σ. 110). Έτσι τα παράλια της Αττικής είχαν μετατραπεί σε πειρατικές φωλιές.

Δεν υπάρχουν πηγές που να μαρτυρούν ότι ο Πειραιάς χρησιμοποιήθηκε ως εμπορικό λιμάνι ούτε από τους De la Roche (1204-1311), ούτε από τους Καταλανούς (1311-1388) εκτός από ορισμένες έκτακτες ή ευκαιριακές περιπτώσεις.

«Στις 9 Ιουνίου 1319 συνήφθηκε συνθήκη ειρήνης μεταξύ του Φρειδερίκου της Σικελίας (για τους Καταλανούς) και της Βενετίας που ανανεώθηκε δυο χρόνια. Σ’ αυτή την ειρήνη η εταιρεία Καταλανών δεν είχε δικαίωμα να εξοπλίσει πλοία στο Σαρωνικό κόλπο (της «θάλασσας» της Αθήνας). Αυτά τα έκτακτα μέτρα είχαν σκοπό να παρεμποδίσουν την αύξηση του Καταλανικού στόλου που είχε αρχίσει να γίνεται απειλητικός για τα Βενετσιάνικα συμφέροντα στην Ανατολή (W. Miller, ο.π., σ. 306). Σύμφωνα με τους όρους της συνθήκης, το καταλανικό εμπόριο από και προς το Δουκάτο Αθηνών θα περιοριζόταν στο λιμάνι του Λιβαδοστρού στον Κορινθιακό Κόλπο. Σε σύγκριση με το Πόρτο Λεόνε, οι λιμενικές διευκολύνσεις του Λιβαδοστρού (Ρίβα ντ’ Όστρο) ήταν σημαντικά κατώτερες. Υπήρχε μόνο ένα φυλάκιο και όλα τα φορτία έπρεπε να μεταφέρονται στην ξηρά με βάρκες. Κανένα καταλανικό σκάφος δεν επιτρεπόταν να πλεύσει στο Σαρωνικό, ενώ όσα βρίσκονταν ήδη εκεί θα παροπλίζονταν και τα εφόδιά τους θα αποθηκεύονταν στην Ακρόπολη (In castro Athenarum).

Όλες οι φιλοδοξίες του οίκου της Βαρκελώνης στο δυτικό Αιγαίο παραχωρήθηκαν από τους Καταλανούς της κεντρικής Ελλάδος (δηλ. του Δουκάτου των Αθηνών) με αντάλλαγμα την ευμενή στάση των Βενετών στα εδαφικά κέρδη που είχαν αποκτήσει στην ηπειρωτική χώρα (P. Lock «Οι Φράγκοι στο Αιγαίο», σ. 203). Έτσι οι Βενετοί εμπόδισαν την ανάπτυξη του Πειραιά συστηματικά με σκοπό την υποβάθμισή του. Το ίδιο ισχύει και για την τελευταία περίοδο της Φραγκοκρατίας (Φλωρεντιακή-Βενετική) που κράτησε ως το 1456.

Επί ενετοκρατίας η χερσόνησος Ακτή (Πειραϊκή χερσόνησος) απομονώθηκε δια τείχους από της άλλης πόλεως μ’ ένα ενετικό φρούριο. Και δεν πρέπει να παραλείψω ότι από τις αρχές του 11ου αιώνος υπήρχε στον Πειραιά η μονή του Αγίου Σπυρίδωνος. Και όπως γράφει ο Ιωάννης Μελάς: «… εις το ερημωμένον επί αιώνας πειραϊκόν και όλον παράλιον περίγυρον, μνήμονες των παλαιών… έστεκαν οι μοναχοί του από του ΙΑ΄ τουλάχιστον μ.Χ. αιώνος ιδρυμένου μοναστηρίου του Αγίου Σπυρίδωνος…».

Κατά την πρώτη περίοδο ο Πειραιάς διατελεί εν τελεία παρακμή και μόνο ως λιμάνι εξακολουθεί να χρησιμοποιείται, αναφέρονται δε οι εκάστοτε δι’ αυτόν επιδρομώντες κατά των Αθηνών.

Περιορισμένες είναι οι πληροφορίες που δίνουν οι πηγές για την οικονομική και εμπορική κίνηση στα πρώτα χρόνια της καταλανοκρατίας στην Ελλάδα. Οι Βενετοί είχαν εμποδίσει την ανάπτυξη του Πειραιά, που βρισκόταν πολύ κοντά στις κτήσεις τους ιδίως στην Εύβοια και τις Κυκλάδες, και το μόνο λιμάνι που φαίνεται ότι γνώρισε κάποια κίνηση ήταν το Λιβάδοστρο στον κορινθιακό κόλπο (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ. θ΄ σε. 258).

«Με τη διανομή του 1204, οι Βενετοί πήραν αρκετές βυζαντινές πόλεις, που διέθεταν λιμάνια, τα οποία βελτίωσαν και χρησιμοποίησαν, αλλά οι Φράγκοι άργησαν πολύ να δημιουργήσουν παρόμοιες εγκαταστάσεις. Επίνειο της Άμφισσας ήταν η Ιτέα ενώ βασικό λιμάνι του Δουκάτου των Αθηνών φαίνεται ότι ήταν πάντα το Λιβαδοστρό στον Κορινθιακό κόλπο. Αμφότερα ήταν απλά αραξοβόλια που προστατεύονταν από έναν πύργο. Το εμπόριο διαμέσου αυτών ήταν περιορισμένο και βασικός λόγος υπάρξεώς τους φαίνεται η ταχεία προσπέλαση στα λιμάνια της νότιας Ιταλίας.

Ο Πειραιάς είχε φυσικά αρκετά ανεπτυγμένες λιμενικές εγκαταστάσεις, στις οποίες προστέθηκε ένας πύργος κάποια στιγμή πριν από τα μέσα του 15ου αιώνα. Το λιμάνι του εξυπηρετούσε το Αιγαίο και φαίνεται ότι ήταν πολύ σημαντικό για το Δουκάτο των Αθηνών, τον 14ο αιώνα. Οι Βενετοί αγωνίστηκαν να περιορίσουν τις καταλανικές δραστηριότητες (στο Πόρτο Λεόνε)


Κι όπως γράφει ο W. Miller: «Μ’ όλο που η Βενετία υποχρέωνε την εταιρία των Καταλανών να μην έχει γαλέρες στον Πειραιά, κι έφερνε εμπόδια στους Καταλανούς της Αίγινας, σε κάθε εμπορική κίνηση, το «Πόρτο της Αθήνας» είχε ξανααποκτήσει μέρος της αξίας του γιατί ακούμε για έναν λιμενάρχη διορισμένο και για πλοία από την Ισπανία που πόδισαν εκεί» (W. Miller, ο.π., σ. 392).

Και ο Φερδινάνδος Γρηγορόβιος (Ιστορία της Πόλεως των Αθηνών κατά τους μέσους αιώνας, μετάφ. Σπ. Λάμπρου, βιβλ. Γ΄, κεφ. Β΄) γράφει: «Τουλάχιστον δεν περιεσώθησαν μέχρις ημών ειδήσεις περί της κατά θάλασσαν εμπορίας, ουδέ ηδυνήθημεν ν’ ανακαλύψωμεν Αθηναίου εμπόρους και Αθηναϊκά εμπορικά πρακτορεία στους λιμένες της Ανατολής. Τον δε Πειραιά φαίνονται επισκευάσαντες οι Δελαρός χάριν εμπορικών πλοίων».

Αντίθετα η Σοφία Ι Δοανίδου (Η Φραγκοκρατία στην Πόλη των Αθηνών 1204-1456) υποστηρίζει ότι οι Φλωρεντίνοι χρησιμοποίησαν τον Πειραιά ως εμπορικό λιμάνι, χωρίς όμως ανάλογες πειστικές μαρτυρίες. Αλλά στην περίοδο της ηγεμονίας το Γκυ Β΄ De la Roche (1287-1308) υπήρξε μια ακτινοβολία του δουκάτου, «που πήγαζε από την καλλιέργεια και την υφαντική βιοτεχνία μετάξης. Η κοπή νομισμάτων υποδηλώνει την οικονομική ευημερία του δουκάτου» (Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λάρους-Μπριτάνικα λ. Αθήνα σ. 357). Μετά το 1820 κυκλοφόρησε από δουκάτο ένα δηνάριο-Τορνέσι στη Θήβα.

Ο C. G. Lowe (1588) γράφει ότι υπάρχει πολύ εμπόριο στην Αθήνα. Σαν σπουδαία εμπορεύματα αναφέρει ειδικά το μετάξι, το μπαμπάκι, τα βελανίδια και το κερί, τα οποία παράγονται στην Αττική.

Και μην ξεχάσω να αναφέρω την επίσκεψη στην Αθήνα του Μακιαβέλι (στις 16 Δεκεμβρίου 1423) που τονίζει σε επιστολή του προς το Νέριο της Λευκάδας ότι «ποτέ δεν είδε χώρα τόσο ωραία όπως αυτή και ακρόπολη τόσο ωραία». Και φυσικά πέρασε και από το Πόρτο Λεόνε. Τότε, ο καταλανικός πληθυσμός της Αθήνας ήταν περίπου 3.000 άτομα σε σύνολο 10.000 (P. Lock). Το 1435 ο Νέριος Αντζαγιόλης κατορθώνει δι ενός ενετικού κατέργου να κυριεύσει τον Πειραιά, κατόπιν την Αθήνα, πλην της Ακροπόλεως. Θρυλική παράδοση αναφέρει ότι περί τα τέλη της Φραγκοκρατίας κατέπλευσεν ο ενετικός στολίσκος (ίσως από τον Βαρθ. Κονταρίνην) ίνα ελευθερώσει την θείαν του Φράγκου Δούκα Αντζαγιόλη, Κιάραν Τζώρτζη.

Και για την ιστορία η φιλόδοξη Κιάρα Τζώρτζη, πέτυχε με σουλτανική έγκριση να σφετεριστεί την εξουσία του επιτροπευόμενου γιου της Φραγκίσκου (1451-1455) μέχρι το 1455, οπότε ο σουλτάνος Μωάμεθ Β΄ διέταξε την απομάκρυνση της Κιάρας και του συζύγου της Βαρθολομαίου Κονταρίνι. Ο διάδοχός της Φράγκος, γιος του Δούκα Αντόνιο, φυλάκισε την Κιάρα στα Μέγαρα και αργότερα τη φόνευσε. Με πρόσχημα το φόνο της Κιάρας, ο Ομάρ πασάς κατέλαβε την Αθήνα (Ιούνιος 1456) εκτός από την Ακρόπολη, που υπεράσπιζε απεγνωσμένα ο Φράγκο μέχρι τον Ιούλιο του 1458. Με την άλωση της Ακρόπολης ολοκληρώθηκε η κατάκτηση του δουκάτου της Αθήνας, που πέρασε μαζί με τον λοιπό ελληνικό κόσμο και τον Πειραιά στην περίοδο της τουρκοκρατίας (1456-1821).

Τον Αύγουστο του 1458 μπήκε στην Αθήνα ο σουλτάνος Μωάμεθ Β΄ για να δει και να θαυμάσει, όπως ήταν η επιθυμία του, τα αρχαία μνημεία και απέδωσε επιείκεια στους κατοίκους και την παραχώρηση πολλών προνομίων.

συνεχεια...
.

Ελαίας Εγκώμιον.

Στο ΣΠΑΠ που θα λειτουργεί ώς τις 20 Μαίου του 2008, θα παρουσιαστούν εκθέματα αρχαίων αντικειμένων που σχετίζονται με την ελιά και προέρχονται από τη «Συλλογή Γεωργίου Τσολοζίδη». τα οποία είχαν συνοδεύσει και την έκθεση και στην πρώτη της διοργάνωση. Τώρα, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να θαυμάσει ακόμη 20 αρχαιότητες από τα μουσεία της αρχαίας Ολυμπίας, την παρουσίαση των οποίων επιμελήθηκε η Ζ΄ Εφορεία.

H θέση της ελιάς στη διαμόρφωση των δεσμών των Ελλήνων με τη γη, η πανάρχαια σημασία του καρπού της στην αγροτική παραγωγή και την οικονομία γενικότερα και οι συνακόλουθοι συμβολισμοί στη λατρεία, στην τέχνη και στον πολιτισμό, αναδεικνύονται μέσα από τη συγκεκριμένη έκθεση, η οποία παρακολουθεί την ελιά στην καθημερινή ζωή. Στις συνήθειες, τα έθιμα, τις κοινωνικές, συναλλακτικές και οικονομικές σχέσεις αλλά και τη συμβολή της ως αντικείμενο έμπνευσης στις ποικίλες μορφές τέχνης.

Η οργάνωση παραγωγής για την Πολιτιστική Εταιρεία του Δήμου Αρχαίας Ολυμπίας έγινε από την Αλεξία Λιάγκουρα και τον Θάνο Τουρή.

Θεματικές ενότητες από τη μυθολογία και την ιστορία της ελιάς στον χώρο της Μεσογείου και τη σχέση της με τους Ελληνες, τη σημασία της στη διατροφή, την υγεία, την οικονομία αλλά και τη λατρεία, την αναγωγή της σε σύμβολο περιλαμβάνει η έκθεση «Ελαίας Εγκώμιον» του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών που φιλοξενείται από το Σάββατο στους εκθεσιακούς χώρους του συνεδριακού κέντρου ΣΠΑΠ στην Ολυμπία.

Η τεκμηρίωσή της στηρίζεται στη μακροχρόνια έρευνα που έγινε από το Κέντρο Λαογραφίας για το θέμα στο πλαίσιο της δημιουργίας του «Ελληνικού Μουσείου Ελιάς» στον παραδοσιακό οικισμό Καψαλιανά του δήμου Αρκαδίου Ρεθύμνης. Δύο μεγάλα διεθνή συνέδρια των οποίων δημοσιεύτηκαν το 2003 τα Πρακτικά. Η έκθεση πρωτοπαρουσιάστηκε στο Μέγαρο της Ακαδημίας Αθηνών με επιτυχία κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Την επιμέλεια είχαν η αρχαιολόγος Λουίζα Καραπιδάκη και οι ιστορικοί τέχνης Ιρις Κρητικού και Φλάβια Nessi-Γιατζιτζόγλου σε συνεργασία με την αρχιτέκτονα Ελενα Ζερβουδάκη.

Η έκθεση πραγματοποιείται με πρωτοβουλία και την υποστήριξη του Δήμου Αρχαίας Ολυμπίας σε συνεργασία με τη Ζ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.

Προσωκρατικοι φιλοσοφοι.

Η προσωκρατική φιλοσοφία γεννήθηκε στα τέλη του 7ου αιώνα π.Χ. στις Ελληνικές πόλεις της Ιωνίας. Η ίδρυση της Ιωνικής σχολής της Μιλήτου αποτελεί το οριακό σημείο έναρξης της προσωκρατικής σκέψης και ουσιαστικά της πρώτης φιλοσοφικής σκέψης στον αρχαίο Ελληνικό κόσμο. Οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι είναι οι πρώτοι φιλόσοφοι. Οι Έλληνες παντρεύουν μέσα τους την αρχαία Ελληνική μυθολογία με την έλλογη σκέψη και αναζητούν στη φύση όλες εκείνες τις δυνάμεις που την απαρτίζουν. Οι φυσικοί προσωκρατικοί φιλόσοφοι ασχολούνται εξ ολοκλήρου με την πρωταρχική αιτία του κόσμου και με τις δυνάμεις εκείνες που στηρίζουν την πλάση και τον ίδιο τον άνθρωπο. Οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι έδρασαν στην Μικρά Ασία, τη Θράκη, τη Σικελία και την Κάτω Ιταλία. Η Μίλητος γέννησε τους Θαλή, Αναξίμανδρο, Αναξιμένη, η Έφεσος τον Ηράκλειτο, η Σάμος τον Πυθαγόρα και Μέλισσο, τα Αβδηρα τον Δημόκριτο, η Σικελία τον Εμπεδοκλή, η Ελέα τους Παρμενίδη και Ζήνωνα.Οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι άπλωσαν,με την σκέψη τους, τα φτερά του πολιτισμού και της φιλοσοφίας. Όλες οι έννοιες και οι επιστήμες, που μέχρι και σήμερα αναπτύσσονται αλματωδώς, είναι πνευματικά τέκνα αυτών των φιλόσοφων. Η έννοια της ύλης, η έννοια του απείρου, η έννοια της δύναμης, του αριθμού, της κίνησης, του Είναι, του γίγνεσθαι, του Οντος, του Ατόμου, του χωροχρόνου, είναι δημιουργήματα αυτής της φιλοσοφικής σκέψης. Ο Σωκράτης μεγάλωσε μέσα στο πνεύμα των προσωκρατικών φιλοσόφων και αξιοποίησε τις γνώσεις και την σοφία τους. Η παιδεία του στηρίχτηκε στην προσωκρατική φιλοσοφία και η μορφή του άλλαξε τον κόσμο. Ο Σωκράτης έδωσε για πρώτη φορά στη φιλοσοφία ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα. Η έλλειψη αυτή του στοιχείου, από την ως τότε φιλοσοφική σκέψη, είναι ο κύριος λόγος που δόθηκε στους προηγούμενους από αυτόν φιλοσόφους ο τίτλος προσωκρατικοί.

Η ηθική φιλοσοφία του Σωκράτη στέλνει το φως της φιλοσοφίας ακόμα πιο μακριά στον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη και τον Πλωτίνο. Η έκταση της προσωκρατικής φιλοσοφίας είναι μικρή αλλά η επιρροή που προκάλεσε σε όλο τον μετέπειτα Ελληνικό και δυτικό πολιτισμό κολοσσιαία. Το άλμα, από τον θρησκευτικό φόβο στο ελεύθερο και καθαρό πνεύμα, είναι το σημαντικότερο στην ιστορία της επιστήμης και δεν έχει προηγούμενο σε κανένα άλλο πολιτισμό. Ο σημερινός άνθρωπος είναι εξοικειωμένος με την επιστημονική σκέψη. Την εποχή όμως εκείνη η τομή αυτή που γεννά την φιλοσοφία από τη μυθολογία και την ποίηση είναι πολύ δύσκολη και αντιμετωπίζεται από τους μελετητές με θαυμασμό. " Σε ολόκληρη την ιστορία, τίποτε δεν είναι πιο εκπληκτικό ή τόσο δύσκολο να περιγραφεί όσο η αιφνίδια άνοδος του πολιτισμού στη Ελλάδα. Πολλά απ' όσα δημιουργούν τον πολιτισμό υπήρχαν ήδη επί χιλιάδες χρόνια στην Αίγυπτο και στη Μεσσοποταμία, και είχαν απλωθεί από εκεί στις γειτονικές χώρες. Αλλά ορισμένα στοιχεία έλειπαν, ωσότου τα προμήθευσαν οι Έλληνες. Το τι απετέλεσαν στην τέχνη και τη λογοτεχνία είναι γνωστό στον καθένα, αλλά ό,τι έχουν πραγματοποιήσει στον καθαρά διανοητικό τομέα είναι ακόμη εξαιρετικότερο." (Bertrand Russel).

Μια ζωντανή αναφορά.

Ολη η ιστορία της Λατινικής Αμερικής είναι μια ιστορία σκληρής εκμετάλλευσης και μεγάλων κοινωνικών αγώνων. Η μνήμη τους είναι μια ζωντανή αναφορά στα κινήματα που σημειώνουν τόσο συνταρακτικές επιτυχίες στη Λατινική Αμερική τα τελευταία χρόνια.

Κάτι που εντυπωσιάζει στα μπάριος του Καράκας είναι οι τοιχογραφίες. Μεγάλες συνθέσεις με έντονα χρώματα όπου μαζί με τα συνθήματα ξεχωρίζουν τα πρόσωπα: ο Τσε Γκεβάρα και ο Σιμόν Μπολιβάρ είναι οι πιο συχνές παρουσίες. Ο Σιμόν Μπολιβάρ ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς ηγέτες των αντιαποικιακών επαναστάσεων και πολέμων που έδιωξαν τους Ισπανούς αποικιοκράτες από τη Λατινική Αμερική στα πρώτα χρόνια του 19ου αιώνα.

Στη Βολιβία, οι οργανώσεις των Ινδιάνων που έχουν παίξει κεντρικό ρόλο στους αγώνες και τις εξεγέρσεις των τελευταίων χρόνων έχουν τα δικά τους σύμβολα: το όνομα του Τουπάκ Κατάρι ενός από τους ηγέτες της εξέγερσης των αυτοχθόνων Ινδιάνων που σάρωσε το Περού και τη Βολιβία το 1780.

Όταν πέντε αιώνες πριν οι Ισπανοί και Πορτογάλοι κονκιστανδόρες «ανακάλυψαν» την αμερικάνικη ήπειρο ρίχτηκαν στο πιο άγριο πλιάτσικο του «Νέου Κόσμου». Εξαφάνισαν ολόκληρους πολιτισμούς, εκατοντάδες χιλιάδες Ινδιάνοι πέθαναν δουλεύοντας αλυσοδεμένοι στις φυτείες και τα ορυχεία. Τα κενά τα κάλυπταν Μαύροι σκλάβοι.

Η Ισπανική Αυτοκρατορία έχασε τις κτήσεις της στη Λατινική Αμερική στις αρχές του 19ου αιώνα. Οι ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης ταξίδεψαν στη Λατινική Αμερική και ενέπνευσαν ανθρώπους σαν τον Σιμόν Μπολιβάρ που οραματίστηκε μια ενιαία δημοκρατία για όλη την περιοχή. Οι αγώνες της ανεξαρτησίας κράτησαν από το 1810 μέχρι το 1825.

Η φωτια.

Ετυμολογία

φωτιά < μεσαιωνικά ελληνικά, φωτία "λάμψη" < φωτ-, "φως" + -ία (> -ιά)


Ουσιαστικό

φωτιά θηλυκό

χημική αντίδραση κατά την οποία παρατηρείται η ταυτόχρονη παραγωγή θερμότητας και φωτός με τη γρήγορη καύση εύφλεκτου υλικού που συνοδεύεται συνήθως από φλόγα

η πυρκαγιά
ξέσπασε μεγάλη φωτιά στο δάσος

η ακτινοβολία
τα μάτια του πετούσαν φωτιές



Εκφράσεις

ανάβω φωτιά : προκαλώ ένταση, κρίση
βάζω το χέρι μου στη φωτιά : είμαι σίγουρος για κάτι
να πέσει φωτιά να με κάψει : σε περιπτώσεις που κάποιος δίνει όρκο
ρίχνω λάδι στη φωτιά : προκαλώ εκνευρισμό
φωτιά και λάβρα (ή λαύρα) :
ο καύσωνας
πολύ εκνευρισμένος
άσ'τον ήσυχο σήμερα, είναι φωτιά και λάβρα
κάτι πανάκριβο
τα ρούχα σήμερα είναι φωτιά και λάβρα


Συγγενικές λέξεις

φωτίτσα



Ηταν Θεομηνια είπε στη Βουλή ο υπουργός Δημόσιας Τάξης Βύρωνας Πολύδωρας αναφερόμενος στις πυρκαγιές των τελευταίων ημερών. Ο κ. Πολύδωρας ζήτησε να «σεβαστούμε την έννοια της θεομηνίας» και αναφέρθηκε στις δυσμενείς καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν στις 27 και 28 Ιουνίου, με θερμοκρασία πάνω από τους 40 βαθμούς Κελσίου υπό σκιάν και με ανέμους που έπνεαν με ταχύτητα 7 και 8 μποφόρ. Ο υπουργός πρόσθεσε ότι η καταστροφή δεν είναι απόλυτη !

Θεομηνια λοιπόν, δηλαδή η οργή του Θεού (για τις αμαρτίες μας;) ήταν που χτύπησε την Πάρνηθα, το Πήλιο και τις άλλες περιοχές. Μεταφυσική η αιτία, άρα ανίκανο το μυαλό του ανθρώπου που σκέφτεται ορθολογικά να τη συλλάβει. Ε τότε, αντί για πρόληψη πυρκαγιών να κάνουμε ευχέλαια στα δάση και αντί για πυροσβεστικά ας πάρουμε θυμιατά...

Μηπως οι φωτιές ήταν και η 8η πληγή του Φαραώ που περίσσεψε από τη Παλαιά Διαθήκη; Ή μήπως η κατάρα της μούμιας; Και οι πλημμύρες που σχεδόν σίγουρα θα ακολουθήσουν, οι διαβρώσεις, η απώλεια εδαφών κι αυτά «θεομηνίες» θα χαρακτηριστούν;

Τα οφελη όμως από την καταπάτηση και οικοδόμηση της μη χαρτογραφημένης δασικής γης, η ελλιπής οργάνωση της πολιτικής προστασίας, η επικινδυνότητα των δικτύων ΔΕΗ και ΟΣΕ, η προστασία που παρέχεται σε καταπατημένα και αυθαίρετα, η έλλειψη δασικού κτηματολόγιου, η αδιαφορία για προστατευμένες περιοχές και γενικότερα η πλήρης απαξίωση του φυσικού μας περιβάλλοντος, τη στιγμή μάλιστα που η Ελλάδα είναι μια από τις χώρες που απειλούνται από την ερημοποίηση και τις κλιματικές αλλαγές, αυτά ΔΕΝ είναι θεομηνία. Είναι ξεκάθαρα ανθρώπινες δραστηριότητες που σε μεγάλο μέρος καλλιεργούνται από την Πολιτεία.

Postscriptum

Θα ήταν μια ιστορία για κάποιον που ξεκινούσε πεθαίνοντας. Το σκηνικό έτοιμο: ξαπλωμένος στο κρεβάτι του μ’ ένα σκούρο μπλε κοστούμι με κόκκινη ρίγα, λεπτή σχεδόν αόρατη, στο κομοδίνο δίπλα του ένα Johnny 12άρι και στο CD-player το Requiem του Mozart, το “Replay” πατημένο στο “Confutatis maledictis”. Μετά, ήρθε η νύχτα. Περίμενα τη βροχή των αστεριών που πέφτουν – Go and catch a falling star. Ελπίζω να την είδες εσύ τουλάχιστον – εδώ κάτω δεν έφτασε ποτέ. Μόνον οι γαλαξίες, απολιθωμένοι στην αιώνια ροή τους.

Πού να πήγαν τόσα αστέρια; Μετά από αιώνες, κάποιος θα βρει ξανά ένα μαγικό σπαθί με την επιγραφή ENSIS CALIBURNUS και τη σκοτεινή προφητεία: «Μόνον ο καλύτερος μπορεί να κρατήσει αυτό το σπαθί, μόνον ο καλύτερος, αλλά στο τέλος θα πεθάνει μόνος». Και ένα καινούριο παραμύθι θα ξεκινήσει, εκείνη θα τον αγαπήσει για λίγο, ύστερα θα τον προδώσει, εκείνος θα περιφέρεται σε στοιχειωμένα δάση, θα συναντήσει μια χλωμή δεσποσύνη, The Lady of Challot· θα είναι η σειρά του να προδώσει.

-Τι θα γίνει μετά; Τι θα γίνει μετά;

-Θα πεθάνει μόνος.

Κουράστηκα τόσους μήνες μέσα στις σκοτεινές θάλασσες. Αρμενίζαμε αιώνες. Τα νησιά μας ξέφευγαν πίσω από τις ομίχλες του Βορρά. Δεν υπάρχουν νησιά στο Βορρά, μόνο κάτι στενές λωρίδες ξηράς, με υποψίες γήινης θεμελίωσης, μαγεμένα όλα, πάνω σε κάθε βράχο καθισμένη η θανάσιμη σειρήνα, χαρίζοντας άσματα ολέθρου στους ναυτικούς, γύρω της σπασμένα κατάρτια, ναυάγια πλοίων, Μη δεθείς στο κατάρτι, σου έλεγα, άσε το τραγούδι της να σε τσακίσει, φύγε από αυτό το πλοίο, είναι το πλοίο των τρελών, κανείς δεν μας θέλησε σ’ αυτή τη γη και μας παρέδωσαν στη θάλασσα.

Doch du bist entschlossen. Δέθηκες στο κατάρτι, φώναζες να σφίξω κι άλλο τα δεσμά, περίμενες την αιώνια καταδίκη σου – κάθε βράδυ το όρνιο να σου ξεσκίζει τις σάρκες. Είχες τολμήσει την αναμέτρηση· και είχες νικηθεί.

Αιώνες αργότερα ήσουν αφημένος στη θάλασσα, δεμένος πάντα στο ίδιο κατάρτι, ο ναυαγός του κόσμου.

Greeklish.

Στο παρελθόν ήταν δύσκολη η αναγνώριση των ελληνικών χαρακτήρων από υπολογιστές, γιατί δεν παρείχαν ανάλογη υποστήριξη όλα τα υπολογιστικά συτήματα. (Ο υπολογιστής VICTOR 9000 υποστήριζε πολλά σύνολα χαρακτήρων. Όταν αργότερα βγήκε το IBM PC, πολλές προϋπάρχουσες δυνατότητες δεν τις υποστήριζε, όμως επικράτησε). Επίσης υπήρχε η απαίτηση, από κάποιες υπηρεσίες, ο οχταψήφιος κώδικας ASCII να μπορεί να "διπλώνει" έτσι που να μεταφέρεται το μήνυμα σε επταψήφια μηχανήματα (πχ. TELEX) και να διατηρείται σε κάποιο βαθμό η αναγνωσιμότητά του.

Σήμερα τα λειτουργικά συστήματα υποστηρίζουν πολύ περισσότερες γλώσσες, μεταξύ των οποίων και τα ελληνικά, και είναι πιο εύκολο να επικοινωνήσουν Έλληνες μεταξύ τους στη μητρική τους γλώσσα στο διαδίκτυο.

Πολλοί παρ΄ όλα αυτά χρησιμοποιούν ακόμα τα greeklish γιατί είναι γρηγορότερα στη δακτυλογράφηση και δεν υπάρχει λόγος να έχουν σωστή ορθογραφία. (Αυτό δε σημαίνει ότι δεν μπορεί να ξεσπάσει ένας άτυπος "πόλεμος" (flame war) για την ορθογραφία μεταξύ χρηστών ενός φόρουμ σε greeklish. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι τα greeklish πρέπει να είναι ακριβής μεταγραφή των ελληνικών, ενώ άλλοι τα χρησιμοποιούν για την απλή φωνητική μεταφορά των ελληνικών.
Π.χ. τον Αύγουστο του 1997 στο διεξήχθη ένας τέτοιος "πόλεμος", λόγω του ότι κάποιος έγραψε τον ποταμό Έβρο ως Eyros, αντί Ebros.)

Κάποιοι αναφέρουν ότι η πρώτη σύγχρονη χρήση των greeklish έγινε από την Ε.Μ.Υ., την ελληνική Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία, πολλές δεκαετίες πριν και πολύ πριν την ευρεία χρήση του διαδικτύου.

Ο όρος “Φραγκολεβαντίνικα” είναι ο Ελληνικός και Λεβαντίνικος όρος για τη χρήση του Λατινικού αλφαβήτου για την γραφή Ελληνικών. (Φράγκος είναι ο Ελληνικός και Λεβαντίνικος όρος για τους Δυτικούς Ευρωπαίους, και κατά επέκταση τους Ρωμαιοκαθολικούς.)

Αυτή η χρήση ήταν μέρος μιας ευρύτερης τάσης για χρήση του αλφαβήτου σύμφωνα με το δόγμα, π.χ. ελληνικό αλφάβητο για Τούρκους Ορθόδοξους Χριστιανούς (καραμανλήδικα) και χρήση ελληνικού και αραβικού αλφαβήτου στην Αλβανία. Συνηθιζόταν δε στο Βενετοκρατούμενο Αιγαίο στην πρώιμη σύγχρονη εποχή. Πράγματι υπάρχουν αρκετά δείγματα από αυτόγραφα χειρόγραφα της αναγέννησης, όπου ελληνικά κείμενα είναι γραμμένα με αυτόν τον τρόπο, όπως π.χ. η κωμωδία "Fortounatos" από τον Μάρκο Αντώνιο Φώσκολο (1655). Υπάρχουν ακόμα δείγματα από βιβλία τυπωμένα με τέτοιο τρόπο, όπως το βιβλίο "I Mera tou Hristianou" που φυλάσσεται σήμερα στο Βενετικό Μουσείο της Νάξου.

Η χρήση αυτή ονομάζεται ακόμα "φραγκοχιώτικα", λόγω της πολύ σημαντικής παρουσίας καθολικών ιεραποστόλων στο νησί της Χίου.

Κατά αναλογία, ήταν κοινή η χρήση (αλλά εδώ υποτιμητική) του όρου "Φραγκοβλάχικα", που αναφερόταν αρνητικά στην χρήση των Greeklish από τους Βλάχους.

Τα φραγκολεβαντίνικα βρίσκονταν σε χρήση τον 20ο αιώνα από ό,τι φαίνεται σε επιστολές που στέλνονταν από το μέτωπο της Αλβανίας το 1940.



Τα greeklish χρησιμοποιούνται στο διαδίκτυο όταν Έλληνες επικοινωνούν μέσω email, IRC ή instant messaging. Επίσης χρησιμοποιούνται πολλές φορές σε μηνύματα τύπου SMS, καθώς και μεταξύ Ελλήνων που ζουν καιρό σε αγγλόφωνες χώρες.



Τα Greeklish μπορεί να είναι ορθογραφικά, δηλαδή να ακολουθούν τους κανόνες της ελληνικής ορθογραφίας, ή να είναι φωνητικά, δηλαδή να σκοπεύουν στη φωνητική απόδοση των ελληνικών. Ο περισσότερος όμως κόσμος χρησιμοποιεί ένα "μικτό" σύστημα, που συνδυάζει το θέμα της ορθρογραφίας με την φωνητική απόδοση, χωρίς η γραφή να έχει ισχυρή τυποποίηση.


Υπάρχουν πολλοί τρόποι να γράψει κανείς greeklish. Εφ’ όσον δεν υπάρχει κοινώς αποδεκτή μέθοδος, ο καθένας χρησιμοποιεί τα "δικά του" greeklish.

Ο ΕΛΟΤ έχει προτείνει ένα τυποποιημένο πρότυπο μεταγραφής το οποίο χρησιμοποιείται από το Βρεττανικό συμβούλιο, όχι όμως και από το γενικό κοινό. Μόνο όμως τα ASCII σέβονται τη ελληνική ορθογραφία και επιτρέπουν μία αυτόματη και αναστρέψιμη μεταγραφή.


Ο Γιάννης Ανδρουτσόπουλος αναφέρεται στο βιβλίο "Exegesis" , γραμμένο σε greeklish το οποίο εκδόθηκε από τις εκδόσεις "Οξύ" το 2000. Η μεταγραφή σε greeklish βασίστηκε στην ελληνική μετάφραση του αρχικού βιβλίου που έγραψε ο Astro Teller. Είναι ένα μυθιστόρημα για την Τεχνητή Νοημοσύνη και περιγράφει ένα λογισμικό που αποκτά "δική του" βούληση. Το βιβλίο γράφτηκε μιμούμενο την μορφή e-mail, κάτι που ώθησε τον Ανδρουτσόπουλο και τους συνεργάτες του να το δημοσιεύσουν και σε greeklish

Οι περισσότερες προσωπικές και ανεπίσημες ιστοσελίδες ήταν γραμμένες στο παρελθόν σε greeklish. Σήμερα αυτό δεν ισχύει, καθώς η χρήση των greeklish δε θεωρείται πλέον κατάλληλη. Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν ακόμα ιστοσελίδες γραμμένες σε greeklish. Επίσης τα greeklish χρησιμοποιούνται σε πολλά διαδικτυακά forum.


Μερικοί διακομιστές υπηρεσιών διαδικτύου στην Ελλάδα χρησιμοποιούν και ελληνικά και greeklish στα e-mail τους. Π.χ. ανακοινώσεις που στέλνονται στους χρήστες είναι γραμμένες σε ελληνικά, αγγλικά και greeklish.


Η χρήση των Greeklish για επαγγελματικούς σκοπούς ή αλληλογραφία σχετική με εργασία θεωρείται ως έλλειψη επαγγελματισμού ή και σεβασμού από ορισμένους.


Γύρω στο 2004 εμφανίστηκε σε πολλά ελληνικά διαδικτυακά forum (όπου τα greeklish ήταν ο κύριος τρόπος επικοινωνίας) μία κίνηση κατά της χρήσης των greeklish. Οι διαχειριστές απειλούσαν με εξοστρακισμό τους χρήστες που συνέχιζαν να χρησιμοποιούν τα greeklish, κάνοντας έτσι υποχρεωτική τη χρήση των ελληνικών, αλλά η χρήση των greeklish δεν κατάφερε να γίνει λόγος για αποκλεισμό από φόρουμ.

Τέτοια παραδείγματα ήταν τα Translatum Greek Translation Forum, το Athens Wireless Metropolitan Network Forum, το Venus Project Forum, το adslgr.com Forum και το Greek Technological Forum.

Ο λόγος για αυτό είναι ότι το κείμενο γραμμένο σε Greeklish θεωρείται ακαλαίσθητο, καθώς και δυσκολότερο στην ανάγνωση, σε σύγκριση με κείμενο γραμμένο με το ελληνικό αλφάβητο.

Ένα επιχείρημα κατά της ολοκληρωτικής χρήσης ελληνικών είναι ότι πολλοί χρήστες γράφουν από το εξωτερικό και μέσω υπολογιστών που δεν τους ανήκουν, όπως σε πανεπιστήμια ή νετ καφέ. Έτσι δεν υπάρχει η δυνατότητα για ελληνική γραμματοσειρά με αποτέλεσμα τα Greeklish να είναι η μόνη επιλογή.

Στα ελληνικά IRC και IM, χρησιμοποιούνται κυρίως Greeklish.

Θεωρείται από πολλούς ότι η χρήση των Greeklish απειλεί την ακεραιότητα της ελληνικής γλώσσας (επειδή ατονεί το ορθογραφικό αίσθημα), ενώ άλλοι διαφωνούν και υποστηρίζουν τη χρήση τους.

Παρατηρείται ακόμα συχνά η μεταγραφή αγγλικών σε ελληνικό αλφάβητο και στη συνέχεια μετατροπή σε greeklish. Αυτή η διπλή μεταγραφή είναι ειρωνική, π.χ. αν ένας χρήστης θέλει να γράψει "this is hard to read" αυτό μέσω του "δις ιζ χαρντ του ριντ” γίνεται "dis iz xarnt tou rint". Έτσι το αλφάβητο είναι λατινικό, αλλά η ορθογραφία ελληνική. Κάποιος μπορεί να υποστηρίξει ότι ότι αυτό είναι ακαλαίσθητο, αλλά αυτό είναι ακριβώς και ο σκοπός μιας τέτοιας χρήσης, η ειρωνική τήρηση απόστασης από την μεταγραφή των αλφαβήτων. Αυτή η χρήση είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στη λίστα αλληλογραφίας Hellas.

Η ευρεία χρήση των Greeklish σε μεγάλα κείμενα είναι σήμερα (2007) σπάνια. Η χρήση τους περιορίζεται συνήθως σε μικρά ανεπίσημα μηνύματα μεταξύ φίλων.

Δραμα.

Στην νέα ελληνική γλώσσα, η λέξη έχει αποκτήσει τη σημασία ενός δυσάρεστου γεγονότος ή μίας ανεπιθύμητης κατάστασης.

Όσον αφορά στον αρχαιοελληνικό πολιτισμό, όμως, η λέξη έχει εντελώς διαφορετική σημασία. Ετυμολογικά προέρχεται από το ρήμα δράω-ω, επομένως σημαίνει το είδος της ποίησης που συνοδεύεται από αναπαράσταση των πράξεων που περιγράφει (σε αντιδιαστολή με το έπος και τη λυρική ποίηση). Η προέλευση του δράματος ως ποιητικού είδους δεν είναι απόλυτα γνωστή, μάλλον όμως συνδέεται με τη λατρεία του θεού Διονύσου.

Τα είδη του δράματος είναι τρία:

Η κωμωδία
Η τραγωδία
Το σατυρικό δράμα

Στην αρχαιότητα υπήρχαν επίσης δραματικοί αγώνες, στους οποίους λάμβαναν μέρος διάφοροι συγγραφείς. Ίσως οι σπουδαιότεροι τέτοιοι αγώνες να ήταν αυτοί που γίνονταν στα Μεγάλα Διονύσια.



Το Θέατρο του Παραλόγου ή Le Theatre de l'Absurde
είναι φράση που χρησιμοποιείται σε αναφορά σε συγκεκριμένα έργα γραμμένα από έναν αριθμό βασικά Ευρωπαίων θεατρικών συγγραφέων στις δεκαετίες του 1940, 1950 και 1960, καθώς και στο στυλ θεάτρου που εξελίχθηκε από το έργο τους. Ο όρος επινοήθηκε από τον κριτικό Μάρτιν Έσλιν, ο οποίος χρησιμοποίησε τη φράση ως τίτλο σε ένα βιβλίο του του 1962 πάνω στο θέμα αυτό. Ο Έσλιν θεώρησε πως το έργο των συγγραφέων αυτών δίνει καλλιτεχνική άρθρωση στην φιλοσοφία του Αλμπέρ Καμύ πως η ζωή είναι εμφύτως χωρίς νόημα, όπως επεξηγείται στο έργο του Ο Μύθος του Σισύφου. Το Θέατρο του Παραλόγου θεωρείται πως κατάγεται από τον Νανοϊσμό, α-νόητη ποίηση και αβαντ-γκαρντ τέχνη των δεκαετιών του 1920 και 1930. Ωστόσο, το είδος αυτό του θεάτρου κατάφερε να γίνει δημοφιλές αφού ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος τόνισε την αβεβαιότητα και επισφαλή θέση της ανθρώπινης ζωής. Η έκφραση Θέατρο του Παραλόγου έχει γίνει στόχος κριτικής από μερικούς συγγραφείς, και έτσι συναντάμε και τους όρους 'Αντι-Θέατρο' και 'Νέο Θέατρο'.

Σύμφωνα με τον Μάρτιν Έσλιν, οι τέσσερεις καθοριστικοί θεατρικοί συγγραφείς του κινήματος είναι οι Ευγένιος Ιονέσκο, Σάμιουελ Μπέκετ, Ζαν Ζενέ και Άρθουρ Αντάμοβ, αν και καθένας από αυτούς τους συγγραφείς έχει εξ ολοκλήρου μοναδικά θέματα και τεχνικές που πηγαίνουν πέρα από τον όρο 'παράλογο'. Άλλοι συγγραφέις που συχνά σχετίζονται με την ομάδα αυτή είναι μεταξύ άλλων οι Τομ Στόπαρντ, Φρίντριχ Ντυρενμάτ, Φερνάντο Αραμπάλ, Χάρολντ Πίντερ, Έντουαρντ Άλμπι και Ζαν Ταρντιού. Στους θεατρικούς συγγραφείς που λειτούργησαν ως έμπνευση στο κίνημα περιλαμβάνονται οι Αλφρέντ Τζαρύ, Λουίτζι Πιραντέλο, Στανισλάβ Βιτκίεβιτς, Γκιγιώμ Απολλιναίρ, οι σουρεαλιστές και πολλοί άλλοι. Το κίνημα του 'Παράλογου' ή 'Νέου Θεάτρου' ήταν στις αρχές του ένα διακριτό με βάση το Παρίσι (τη rive gauche, αριστερή όχθη του Σηκουάνα) αβαντ-γκαρντ φαινόμενο συνδεδεμένο με εξαιρετικά μικρά θέατρα στο Quartier Latin, και κέρδισε με τον καιρό την διεθνή εξέχουσα θέση του.

Στην πράξη, το Θέατρο του Παραλόγου ξεφεύγει από τους ρεαλιστικούς χαρακτήρες, καταστάσεις και ό,τι είναι συνδεδεμένο με θεατρικές συμβάσεις. Ο χρόνος, ο τόπος και η ταυτότητα είναι ασαφή και ρευστά, και ακόμη και η βασική αιτιότητα συχνά καταρρέει. Ασήμαντες πλοκές, επαναληπτικός ή χωρίς νόημα διάλογος και δραματικές ασυνέπειες χρησιμοποιούνται συχνά για να δημιουργήσουν ονειρικές, ή ακόμη και εφιαλτικές διαθέσεις.



Ιλαροτραγωδία ονομάζεται το θεατρικό εκείνο είδος της Τραγωδίας της οποίας η υπόθεση εκτυλίσσεται από τραγική σε κωμική. Έτσι κατ΄ επέκταση ως έκφραση χαρακτηρίζεται και κάθε θλιβερή κατάσταση που έχει όμως κωμική έκβαση.

Πρώτος που επινόησε και έγραψε ιλαροτραγωδίες φέρεται ο καταγόμενος από Συρακούσες, αλλά που διέπρεψε στο Τάραντα o Ρίνθων (γιος κεραμέα). Σημαντικά έργα του αναφέρονται: "Ο Αμφιτρίων", "Ηρακλής", "Ιφιγένεια", "Ορέστης" και "Τήλεφος". Οι Ιλαροτραγωδίες του Ρίνθωνα διακωμωδούσαν θεούς ήρωες κυβερνήτες, ενώ τα τραγικά πρόσωπα των δραματικών υποθέσεων παριστάνονταν με κωμικές όψεις και σημείωσαν μεγάλες επιτυχίες. Όλες έχουν χαθεί.

Άλλοι ποιητές που να ασχολήθηκαν με αυτό το είδος της (θεατρικής) ποίησης είναι οι: Σκύρας ο Ταραντίνος, Βλαίσος εκ Καπρίοις (της Καμπανίας) που συνέγραψε "Σπουδαιογέλοια" εκ των οποίων έχουν διασωθεί μόνο δύο επιγραφές, ο Μεσοτρίβας, ο Σατούρνος κ.ά.

Μπειλαρ Μπεης - Barbarossa.

Ο Χαΐρ αντ Ντιν (Khair ad Din) (περ. 1475–1546) ήταν ναύαρχος της οθωμανικής αυτοκρατορίας και κουρσάρος των ακτών της Μπαρμπαριάς (σημερινής Αλγερίας). Ήταν γενικώς γνωστός ως Μπαρμπαρόσα ("Κοκκινογένης") για τους Ευρωπαίους, και Μπάρμπαρος Χαϊρεντίν. Πασάς ανάμεσα στους Τούρκους. Το όνομά του στην τουρκική γλώσσα ήταν Χιζίρ Μπιν Γιακούπ από το Αραβικό Χιντρ 'ιμπν Για'κουμπ.

Η καταγωγή του Χαϊρεντίν αναζητάται στην Λέσβο. Ο πατέρας του ήταν σπαχής ονόματι Γιακούπ και η μητέρα του ελληνίδα χριστιανή από τη Λέσβο, ονόματι Κατερίνα. Αρκετοί ιστορικοί θεωρούν πιθανό ότι και ο πατέρας του ήταν Έλληνας Γενίτσαρος.

Ο Μπαρμπαρόσα θεωρείται ο κατεξοχήν οργανωτής του οθωμανικού στόλου, στον οποίο κατείχε τον βαθμό του ναυάρχου. Αργότερα έγινε σουλτάνος του Αλγερίου και τελικά Μπεϊλάρ Μπέης του Αιγαίου, ένα από τα μεγαλύτερα οθωμανικά αξιώματα. Κατά τη διάρκεια των κατακτητικών και αρπακτικών επιδρομών του ο Μπαρμπαρόσα έστειλε τους Τούρκους και αλγερινούς πειρατές του ενάντια στα Κύθηρα, στην περιοχή του Τσιρίγου. Αυτό που επακολούθησε ήταν η ερήμωση του νησιού. Λέγεται ότι σκοτώθηκαν 7.000 άμαχοι και οι υπόλοιποι πουλήθηκαν ως σκλάβοι, ενώ εκείνοι που κατόρθωσαν να διαφύγουν, κρύφτηκαν στα βουνά ή πέρασαν στην Πελοπόννησο. Ακόμα και σήμερα στην πρωτεύουσα του νησιού τον Άγιο Δημήτριο, γνωστή έως Παλαιοχώρα είναι διακριτά τα ίχνη της ερήμωσης από την πειρατική λαίλαπα.

Η διάλυση της αυτοκρατορίας των Αλμοχάντ δημιούργησε κενό εξουσίας, το οποίο προκάλεσε την άνοδο της πειρατείας στην περιοχή που έγινε αργότερα γνωστής ως Ακτή της Μπαρμπαριάς. Οι παράκτιες πόλεις μίσθωναν κουρσάρους να λεηλατούν εμπορικά πλοία, εν όψει του έντονου εμπορικού ανταγωνισμού των θαλασσών.

Η βορειοαφρικανική πειρατεία ώθησε τους Ισπανούς να καταλάβουν και να αποκλείσουν πολλά λιμάνια-ορμητήρια των πειρατών, συμπεριλαμβανόμενου του Αλγερίου, που υποχρεώθηκε να πληρώνει φόρους. Τούτη η χριστιανική κατοχή των βορειοαφρικανικών λιμανιών ώθησε τους Μουσουλμάνους να ζητήσουν βοήθεια από τον Οθωμανό χαλίφη. Ανταποκρινόμενος ο χαλίφης έστειλε ναυτικό στόλο που εκδίωξε τους Ισπανούς από τα περισσότερα λιμάνια των αφρικανικών ακτών.

Το 1518 ο Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα έγινε επίσημος αντιπρόσωπος του οθωμανού σουλτάνου στην Αλγερία και οι Αλγερινοί κουρσάροι κυριάρχησαν στη Μεσόγειο υπό την οθωμανική δικαιοδοσία επί μακρό χρονικό διάστημα. Μόνο στα τέλη του 18ου αιώνα κατόρθωσαν να αντιπαρατεθούν οι Ευρωπαίοι στους πειρατές της Μπαρμπαριάς με ανώτερη ναυτική δύναμη και πυροβολικό. Το 1815 μια ναυτική μοίρα από τις Η.Π.Α. υπό τον πλοίαρχο Στίβεν Ντικάτουρ επιτέθηκε στο Αλγέρι και εξανάγκασε τον κυβερνήτη του να υπογράψει συνθήκη, σύμφωνα με την οποία τα πλοία των Η.Π.Α. εξαιρούνταν των πειρατικών επιθέσεων.

Οι διαρκείς επιδρομές σε ευρωπαϊκά πλοία ώθησαν τους Βρετανούς και Ολλανδούς να ενώσουν τις δυνάμεις τους ενάντια στους Αλγερινούς και σχεδόν να καταστρέψουν ολοκληρωτικά το στόλο τους το 1816. Αυτή ήταν και η αρχή του τέλους. Το 1830 ο γαλλικός στρατός εισέβαλε στο Αλγέρι και η γαλλική κατοχή της Αλγερίας συνεχίστηκε για τα επόμενα 123 χρόνια.


Από τους δύο αδελφούς Μπαρμπαρόσα ο μεγαλύτερος, ο Αρούτζ, ήταν ο ο πρώτος που ακολούθησε τον δρόμο της πειρατείας, υπογράφοντας σε μια κουρσάρικη γαλέρα που είχε ως βάση του το νησί, κρησφύγετο για τους Έλληνες και Μουσουλμάνους πειρατές. Αιχμαλωτίστηκε από τους Ιππότες της Ρόδου και και υποχρεώθηκε να υπηρετεί ως σκλάβος, μέχρις ότου τον αγόρασε ένας Αιγύπτιος εμίρης. Τα αδέλφια ξανάσμιξαν στην Αλεξάνδρεια και με τη βοήθεια του εμίρη αποδείχθηκαν επιτυχημένοι επιδρομείς.

Οι δύο μετέφεραν τις επιχειρήσεις τους στη δυτική Μεσόγειο το 1505 και επανεγκατεστάθηκαν στην Ντζέμπρα, κοντά στην Τυνησία. Από εκεί ασκούσαν πειρατεία ενάντια στα χριστιανικά έθνη, συλλαμβάνοντας παπικές γαλέρες, ισπανικά πολεμικά πλοία και εμπορικά. Κατόπιν, εξαιτίας μιας διαφωνίας τους με τον σουλτάνο της Τυνησίας, αναγκάστηκαν να αλλάξουν ορμητήριο, τραβώντας για το Ντζιντζελί, κοντά στο Αλγέρι το 1511.

Το 1512 ο Αρούτζ έχασε το ένα του χέρι σε μια προσπάθεια να καταλάβει ένα ισπανικό οχυρό στη βορειοαφρικανική ακτή και νικήθηκε πάλι μετά από δύο χρόνια. Από τότε σημειώθηκε αλλαγή στη δραστηριότητα των δύο αδελφών. Οι επιθέσεις τους εστιάζονταν όλο και περισσότερο στον Ισπανικό στόλο και τις παράκτιες εγκαταστάσεις του. Όταν ο σουλτάνος του Αλγερίου απέτυχε να ανταποκριθεί κατάλληλα στην ισπανική απειλή το 1516, ο Αρούτζ του επιτέθηκε με μια κουρσαρική δύναμη και αφού τον σκότωσε, αυτοανακηρύχθηκε σουλτάνος.

Το 1518 οι μάχες με τους Ισπανούς εντάθηκαν. Σε μια επίθεση εναντίον των ισπανικών εγκαταστάσεων στο Οράν, ο Αρούτζ δέχθηκε αιφνιδιαστική επίθεση και αναγκάστηκε να κλειστεί στην πόλη Τλεμτσέν. Προσπαθώντας να σπάσει τον κλοιό σκοτώθηκε.

Ο Χαΐρεντίν, το Δώρο του Θεού, συμμάχησε με τους Οθωμανούς και ονομάστηκε επίσημα σουλτάνος του Αλγερίου. Συνέχισε της επιθέσεις του ενάντια στα ισπανικά εμπορικά. Το 1535 έχασε την Τυνησία αλλά κατέλαβε τη Μαγιόρκα και τη Νίκαια, νικώντας παράλληλα τον χριστιανικό στόλο που απειλούσε την ανατολική Μεσόγειο. Πέθανε το 1546, εμφανώς ευνοούμενος της Υψηλής Πύλης και επιτυχημένος ναύαρχος, αφού ονομάστηκε Μπεϊλάρ Μπέης, δηλαδή γενικός διοικητής των οθωμανικών ναυτικών δυνάμεων.



Barbarossa.


Greek Turkish pirate and admiral in the service of the Ottoman Empire.

Khayr ad-Din, original name Khidr Barbary pirate and later admiral of the Ottoman fleet, by whose initiative Algeria and Tunisia became part of the Ottoman Empire. For three centuries after his death, Mediterranean coastal towns and villages were ravaged by his pirate successors.


He and his brother 'Aruj, sons of a Turk from Lesbos, hated the Spanish and Portuguese for their attacks on North Africa and took up piracy on the Barbary Coast in hopes of seizing an African domain for themselves. When 'Aruj was killed in 1518, Khidr took the title Khayr al-Din. He offered allegiance to the Ottoman sultan and in return received military aid that enabled him to capture Algiers in 1529. Appointed admiral in chief of the Ottoman Empire (1533), he conquered all of Tunisia. Emperor Charles V captured Tunis in 1535, but Khayr al-Din defeated his fleet at the Battle of Preveza (1538), securing the eastern Mediterranean for the Turks for 33 years. His red beard was the source of the epithet Barbarossa, used by Europeans.

died 1546
.

The art of Just Doing It.

If you flirt with a girl over a long period of time, the slow, steady increase in the attention that she gives you is followed by a sharp drop-off.
Have you ever looked at men who can get any girl they want and wondered, "How do they do it?" Women are attracted to men who possess power and status. The art of distracting a woman from all your shortcomings and making her fall in love with you for who you are is called seduction. Here is a key to becoming a winner.

RIGHT PLACE,RIGHT TIME

You must arouse her temptation which then gives her an adrenaline rush. Find an appropriate time (and place) to plant one, first on her cheek and then her lips while gently stroking her neck. Fear of being caught stimulates a fight-or-flight response. Adrenaline floods her system, making everything feel much more intense.

HAVE THE DRIVE

Heading to a party is the perfect opportunity to lure her over to the driver's side - the mood is up, and you're dressed to the nines. Be subtle, gently graze. Suggest that it's proper to be fashionably late - and then halt and park. And peck her. It's like sharing a secret all night especially if you've promised each other an encore.

STRAIGHT TALK

Meeting women is easy, if you're not sidetracked by insecurity, coy games or body-language interpretation. The simplest way is lean in unexpectedly and whisper in her ear, "I just had to be near you." Be mindful of your tone. Brash: bad. Calm: good. Caress her with your voice. And when you've become friendly enough and you know you will not get a punch, then say she looks beautiful and tell her how much you want her.

TECHNOLOGY DRIVE

Send a short, suggestive note. Something as simple as, "It was amazing last night. When can I see you again?" will incite her interest for sure. If she feels the same way, she'll respond accordingly. As the tension builds, resist the temptation to pour out your soul or create a list of your top ten fantasies. And remember : Use of emoticons will ensure that you spend the night alone.

FOODIE'S DELIGHT

It's no secret that good food, wine, and conversation lead to great sex. Listen attentively to her, make eye contact, and seek out a common interest. While eating, conjure up the same sounds that accompany passion: mmm, oooh, aahh. You're creating a mood and a fantasy . Be subtle about it, however. You don't want the host to say, "Um, Jai, do you mind? We're eating.

PLEASURE POINT

Indian men know that the journey is almost always more interesting than the destination. Pleasure is linked to the gradual process of seduction, which includes courtship, touching , and kissing. Focusing on the finish misses the point. Try to bring in some passion while having sex. Conventional sex can be very limiting. This results in a larger climax for both partners.

KEY POSITION

Men pay attention to places that seem less erotic, like the inner arms, back and shoulders . Shaking up the routine leads to better times. Variety is the spice of life, use your imagination beyond the missionary, please.

KEEP IT RIGHT

Hint at what's to come: Subtly stroke her thigh or lower back during dinner; steal a lingering kiss on her bare shoulder at a crowded bar.

TIME FACTOR

Ask her out, but bear in mind the time and place. You will eventually learn what the right time is. If you flirt with a girl over a long period of time, the slow, steady increase in the attention that she gives you is followed by a sharp drop-off . This is a signal that she is sick of waiting and spites you for it.
.

Ανεξιστόρητες Ιστορίες.

Κατόρθωσα να τελειώσω το Untold Stories από τον Alan Bennett. Είμαι αρκετά υπερήφανος του επιτεύγματος καθώς το βιβλίο εχει περίπου 650 σελίδες και μου πηρε μια λιγότερο από εβδομάδα, εν τω μεταξύ έχω διαβάσει επίσης τον ατελείωτο αριθμο των περιοδικών που εχουν κατακλησει την αγορά.

Ήμουν αρκετά έκπληκτος με την υποδοχη που το βιβλίο δεχτηκε εντος των τοπικών συνόρων μου (ακόμα κι αν, ανεξήγητα, εμφανίστηκε στη νέα μυθιστοριογραφία) δεδομένου ότι είναι ένα πολύ αγγλικό βιβλίο με πολύ αγγλικές μνήμες και καταγγελίες.

Εκπλαγην που, ο Bennett, στις σελίδες των αποσπασμάτων ημερολογίων, έρχεται ως αρκετά γκρινιάρικο άτομο. Είναι καλό να ξέρω ότι μοιραζόμαστε μερικές ιδιότητες. Αμφιβάλλω ότι θα ανεχόμουν μια διαβίωση γυναικών σε ένα φορτηγό μεσα στην αυλη του σπιτιου μου για δεκαπέντε χρονια. Ακόμα και μετά από την ανάγνωση του βιβλίου, δεν είμαι αρκετά βέβαιος γιατί της επέτρεψε να το κάνει έτσι. Βλέπω ότι πιθανώς πάντα θα προτιμούσε να αποφύγει τη σύγκρουση, αλλά ακόμα δεν μπορεί να τον έχει καταστήσει τοσο πολύ δημοφιλή με τους γείτονές του, αν και υποθέτω ότι το ξέχασαν μετά από ένα ή δύο χρονια και έγινε μέρος της καθημερινής ζωής τους, περιπου οπως δεχτηκα εγω ότι τα τραίνα που περνούν διπλα απο το σπιτι μου έχουν γίνει μέρος της δικιας μου ζωης.

Απόλαυσα το βιβλίο και με επιασε μελαχγολια από τις περιγραφές επισκέψεών του στις αρχαίες εκκλησίες για να δει τα παράθυρα και τα μνημεία. Ήμουν συλλέκτης φωτογραφιων εκκλησιών με εκείνο τον τρόπο που ο ίδιος για μια στιγμή εν τούτοις, απροσμενα κατά τη διάρκεια του τελευταίου ταξιδιού μου στην Αγγλία που πέρασα κοντά απο το Romney Marsh χωρίς επίσκεψη στο St. Mary. Όταν έζησα εδώ κοντά στο Ashford, το επισκεπτομουν τακτικά, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και καθόμουν ήσυχα σε ένα από παλαιά οικογενειακά κιβωτία.

There are some pretty churches here in the US, but few that have the same sense of history within, and none that were in existence at the time of King Canute as was the Church of St. Clements in Old Romney.

But Bennett has distracted me from some domestic tasks over the past few days; notably, cutting the grass. I don’t mind too much as the dandelions, of which there truly is a golden host, are such a cheery yellow though I suspect that I will be battling them with some form of weed killer within a few weeks. It’s a battle I am destined to lose.

On the subject of the yard, I have a pair of crows nesting and while they are likely to be eyed suspiciously by my neighbor, I find them interesting to watch. Yesterday, for example, I watched them chase a squirrel away from the tree in which they are nesting. They harried it until it fled across the creek at which time their mission appeared to be accomplished. I was surprised to learn that a squirrel might, on rare occasions, eat bird eggs. I am a fact richer today thanks to my crow neighbors.

All my ships on fire

…à Corsair

Οδηγούσα χτες, αργά μέσα στη νύχτα – μου αρέσει να οδηγώ τη νύχτα, ο αέρας είναι πιο δροσερός, τα φώτα των σπιτιών μες στο σκοτάδι ανακτούν κάτι από την παρηγοριά του ενδεχόμενου να μην είσαι μόνος σου στον κόσμο, συχνά τα βλέπεις να διπλασιάζονται, χρωματίζοντας τις θάλασσες.

Κυρίως αυτό το φως του καλοκαιριού. Παράξενο, θαμπό, αλλάζει το σχήμα και την υφή των αντικειμένων, κάπου αλλού βρίσκεσαι, κάπου αλλού πας, ένα βήμα κι αφήνεσαι μέσα στην ψευδαίσθηση. Και, ψηλά, μισό φεγγάρι, το χαμόγελο της αρχαίας θεάς.

Is this a dagger, which I see before me?

Όχι – το φως ήτανε, μόνο το φως, η ξαφνική λάμψη μιας παγωμένης λεπίδας. Στην επόμενη στροφή, το χαμόγελο του Ενδυμίωνος – καταδικασμένος σε αιώνιο ύπνο από τον πόθο της Εκάτης – άλλοι λένε της Αρτέμιδας – μα τι σημασία έχουν τα ονόματα, μέσα στη νύχτα;

It’s four in the morning, the end of December… Δεν είναι τόσο αργά, Leonard· και είναι Ιούλιος. Αλλά έχεις, δίκιο: I guess that I miss you, I guess I forgive you, I’m glad you stood in my way. Το αγαπάω αυτό το τραγούδι: δεν έχω καταφέρει να φτιάξω μια ιστορία που να το εξηγεί. Τις τελευταίες εβδομάδες το ακούω συνεχώς, αλλά χτες μου φάνηκε αλλιώτικο.

What can I possibly say?

(What can I possibly write?)

Οδηγούσα και σκεφτόμουν. Εμνήσθην ημερών αρχαίων. Κάπου το διάβασα αυτό, δεν θυμάμαι πια. Είναι παράξενοι αυτοί οι κύκλοι στη ζωή μου. Λέξεις και φράσεις επανέρχονται απροσδόκητα, με βγάζουν από το δρόμο, μετά ψάχνω να βρω τις ρίζες τους στο παρελθόν, ξεκινάνε καινούρια ταξίδια, κάτω απ' τους βράχους ανακαλύπτω ξεχασμένες ιστορίες, χαμόγελα που αιωρούνται ανάμεσα σε δυο στιγμές.

I’ll see what you’ve chained to your sorrow.

Μικροί κρίκοι, που έχουν σκουριάσει. Λίγο να τους αγγίξεις θα σπάσουνε, στα δάχτυλά σου η καφετιά σκόνη του διαβρωμένου μετάλλου. Όλα φθείρονται, τελικά. Και οι λύπες το ίδιο.

Τα βουνά εδώ είναι άγρια. Οι βράχοι κάθετοι, με κοφτερές αιχμές.

Ah, they'll never, they'll never ever reach the moon, at least not the one that we're after –

Κάποτε όμως το φεγγάρι χαμηλώνει.

Άτιτλο

Λοιπόν, η ομορφιά δεν χάνεται. Μπορεί ν’ αλλάζει πρόσωπο. Να κρύβεται. Ή να σε ξεγελά.
Υπάρχει ακόμη, σε γερασμένα πρόσωπα ή σώματα. Βαθαίνοντας με τις ουλές του χρόνου. Ίσως να γίνεται λίγο πιο σκοτεινή τότε. Λιγότερο λαμπερή, αλλά περισσότερο εύγλωττη. Αρκεί να ξέρεις να διαβάσεις τα σημάδια. Ή τουλάχιστον να προσπαθήσεις.
Δεν είναι αλήθεια πως ο χρόνος τη σκοτώνει. Συχνά, ο χρόνος την ακινητοποιεί, προσδένοντάς την απόλυτα στο «τότε». Αλλά το «τότε», δεν αλλάζει. Μια όμορφη στιγμή παραμένει καρφωμένη στο χρόνο. Ακίνητη. Σχεδόν απολιθωμένη. Ανέγγιχτη από περάσματα και αλλοιώσεις.
Η ομορφιά δεν χάνεται, φίλε μου. Κι αν ξεφύγει από μια μορφή, μετασχηματίζεται σε κάποιαν άλλη. Καταφέρνει, εν τέλει, και διαχέεται παντού. Σ’ ένα σπασμένο άγαλμα, ας πούμε. Σε μια σκέψη που διατυπώθηκε καλά. Σ’ ένα ποίημα που άκουσες να σου διαβάζουν. Σε μιαν εικόνα που φαντάστηκες. Σε μια μαθηματική απόδειξη. Σ’ ένα τηλεφώνημα απροσδόκητο.
Ξέρεις γιατί διαρκεί; Επειδή δεν έχει εντάσεις. Κινείται πάντα μέσα στο μέτρο το δικό της. Δεν υπερβαίνει τίποτα, δεν ανατρέπει τίποτα. Καταφέρνει να συμφιλιώνει τις αντιθέσεις, μέσα από το μυστικό της αρμονίας.
Αλλά η ίδια δεν δημιουργεί τίποτα. Η αναζήτησή της γίνεται κίνητρο για δημιουργία – η πραγμάτωσή της είναι το τέλος. Ύστερα, υπάρχει το κενό.
Και, δεν σε κάνει να υποφέρεις, δεν σου φέρνει δάκρυα, δεν σου διαλύει την ψυχή. Η στέρησή της, ναι∙ η κατάκτησή της, όχι.
Σκέψου πώς νιώθεις όταν την βλέπεις –σ’ ένα όμορφο πρόσωπο, σ’ ένα όμορφο σώμα – στην «Αφροδίτη της Μήλου» ας πούμε ή στον «Έφηβο των Αντικυθήρων». Ή στην αυτοπροσωπογραφία του Dürer.
Και σκέψου πώς νιώθεις μπροστά σ’ ένα άγριο τοπίο. Μια απότομη χαράδρα, για παράδειγμα. Ακόμη καλύτερα, αν έχει ξεσπάσει θύελλα. Τίποτα από αυτά δεν είναι όμορφο. Την αισθητική τους ποιότητα, οι φιλόσοφοι την ονομάζουν υψηλό. Αυτό είναι που χάνεται. Όχι επειδή δεν μπορείς να το ακινητοποιήσεις στο χρόνο – επειδή μπορείς, αν το θέλεις. Αλλά επειδή δεν μπορείς να το αντέξεις.

lasting influence.

Byron’s direct engagement, albeit short, at the end of his life with the Greek cause had a more lasting influence than Shelley’s poem of social revolution, Ode to the West Wind. I applaud Hamill’s views, but Michael Moore achieved far more for the same cause. Does this mean that Sam should stop trying, of course not, and he is probably more realistic about his influence than many of his more vocal supporters. I do think he would have been better served by attending the event and reading anti war poems and subsequently gathering the work for Poets Against the War than by not engaging directly.

Percy Shelley.

I probably enjoy the works of Percy Shelley as much as anyone, but his “poets are the unacknowledged legislators of the world” statement has caused poets to overrate their political influence ever since. I say this as a letter in the pages of Vanity Fair used the comment as justification for Sam Hamill and other poets refusing to take place in an event that Laura Bush was putting together. The difference it has made to opinion in this country? Squat. Who knows, had Adrienne Rich attended the luncheon with Laura Bush, she may have been able to say something that stayed with her. Her open letter of refusal achieved nothing.